စကော့တလန်ကို အုပ်စိုးသည့် သတ္တမမြောက် ဂျိမ်းစ်စတူးဝပ်နှင့် အင်္ဂလန်ကို အုပ်စိုးသည့် ဒုတိယမြောက် ဂျိမ်းစ်စတူးဝပ်သည် ဗြိတိန်ထီးနန်းထိုင်သည့် နောက်ဆုံးစတူးဝပ်ဘုရင် ဖြစ်လာရန် ကံကြမ္မာ ပေးခဲ့သည်။ ၁၆၀၃ ခုနှစ် မတ်လတွင် အဲလိဇဘက် ကွယ်လွန်ချိန်တွင် နိုင်ငံနှစ်ခုလုံးကို ပထမဆုံး အုပ်ချုပ်ခဲ့သော စတူးဝပ်ဘုရင်စနစ်နှင့် စကော့တလန်မှ James VI သည်လည်း အင်္ဂလန်၏ James I ဖြစ်လာခဲ့သည်။ မည်သို့ပင်ဆိုစေကာမူ နောင်နှစ်ပေါင်း 100 ပင်မကြာတော့ဘဲ ဤဂုဏ်ယူစရာကောင်းသော တော်ဝင်နန်းတော်ကြီး ပြီးဆုံးသွားခဲ့သည်။ သို့သော် လွန်ခဲ့သော ရာစုနှစ်များတစ်လျှောက် ဤနိုင်ငံကြီးများ၏ သမိုင်းမျက်နှာကို ပြောင်းလဲရန် အမှန်တကယ် ဖြစ်ပျက်ခဲ့ သည်။

Charles II ကွယ်လွန်ပြီးနောက် ဂျိမ်းစ်၏ ရာထူးကို အင်္ဂလန်နှင့် စကော့တလန် နှစ်နိုင်ငံစလုံးတွင် စိတ်အားထက်သန်စွာ ကြိုဆိုခဲ့သည်။ သို့သော်လည်း ၃ နှစ်ကြာမျှသာ သူ့သားမက်သည် သမိုင်းတွင် နေရာယူလာခဲ့သည်။ ဂျိမ်းစ်သည် အကြောင်းအချက်များစွာကြောင့် နန်းတက်ပြီးနောက် လများအတွင်း လူကြိုက်များခြင်း မရှိခဲ့ပေ။ သူသည် အစိုးရထံ ပိုမိုထင်သလို ချဉ်းကပ်မှုကို နှစ်သက်ကာ ဘုရင်စနစ်အာဏာကို မြန်မြန်ဆန်ဆန် မြှင့်တင်ရန်နှင့် ပါလီမန်မပါဘဲ အုပ်ချုပ်ရန်ပင် လုပ်ဆောင်ခဲ့သည်။ ဂျိမ်းသည် ထိုအချိန်တွင် ပုန်ကန်မှုကို ဖြိုခွင်းနိုင်ခဲ့ပြီး မွန်မောက်မြို့စားသည် 1685 ခုနှစ်တွင် Sedgemoor တိုက်ပွဲတွင်အဆုံးသတ်ခဲ့သော သူ့ကိုဖြုတ်ချရန် ကြိုးပမ်းခဲ့သော်လည်း ထီးနန်းကို ဆက်လက်ထိန်းသိမ်းနိုင်ခဲ့သည်။

King James II

သို့သော် အင်္ဂလန်တွင် James အုပ်ချုပ်မှု၏ အဓိကပြဿနာမှာ သူသည် ကက်သလစ်ဘာသာဝင်ဖြစ်ပြီး ခေါင်းမာမာဖြင့် ငြင်းခုံခြင်းဖြစ်သည်။ အင်္ဂလန်သည် မဟုတ်သလို ဂျိမ်းစ်သည် ကက်သလစ်ဘာသာဝင်များကို နိုင်ငံရေးနှင့် စစ်တပ်တွင်သာ အာဏာရာထူးများ တိုးမြှင့်ပေးခဲ့သည်။ပြည်သူကို ပိုမိုခွဲခြားဆက်ဆံခြင်းတွင် အောင်မြင်ခဲ့သည်။ 1688 ဇွန်လတွင် မှူးမတ်အများအပြားသည် ဂျိမ်းစ်၏အာဏာရှင်ကို လုံလုံလောက်လောက်ရရှိပြီး William of Orange ကို အင်္ဂလန်သို့ ဖိတ်ကြားခဲ့သည်။ ဘာဆက်လုပ်ရမယ်ဆိုတာ အတိအကျ မသိရသေးပေမယ့်။ အချို့က William သည် William သည် ပရိုတက်စတင့်ဖြစ်သဖြင့် James နေရာကို ပြတ်ပြတ်သားသား အစားထိုးရန် အလိုရှိကြပြီး အချို့က သူသည် သင်္ဘောကို မှန်ကန်စွာ ကူညီပေးနိုင်ပြီး ဂျိမ်းစ်ကို ပို၍ကျေအေးစေမည့်လမ်းကြောင်းကို မောင်းနှင်နိုင်မည်ဟု ထင်ကြသည်။ အခြားသူများက William ၏ကျူးကျော်မှုကိုကြောက်ရွံ့ခြင်းမှ အဓိကအားဖြင့် James ကို ပိုမိုပူးပေါင်း၍ အုပ်ချုပ်ရန် ကြောက်လန့်စေလိုကြသည်။

သို့သော်၊ များစွာသောသူတို့သည် ဂျိမ်းကို လုံးဝမအစားထိုးချင်ကြပါ။ အမှန်တကယ်တော့ ပြည်တွင်းစစ် ပြန်ဖြစ်လာမှာကို ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့် ကြောက်ရွံ့နေရပါတယ်။ သက်ရှိအမှတ်တရများအတွင်းတွင်၊ ပြည်တွင်းစစ်၏နာကျင်မှုနှင့် ပရမ်းပတာဖြစ်မှုများနှင့် ယခင်က စတူးဝပ်ဘုရင်ကို ထီးနန်းပြန်ချခဲ့သည့် သွေးထွက်သံယိုအရှုပ်အထွေးသို့ ပြန်သွားရန် မလိုလားဘဲ၊ အခြားတစ်ဦးကို ဖြုတ်ချရန် ရိုးရှင်းစွာပင် ဆန္ဒမရှိခဲ့ပေ။

ဝီလျံ Orange of Orange သည် တိုင်းပြည်ကို ကူညီပေးနိုင်သော ပရိုတက်စတင့်မင်းသားဖြစ်သောကြောင့် ဝင်ရောက်စွက်ဖက်ရန် ဖိတ်ခေါ်ခြင်းမဟုတ်ဘဲ ဂျိမ်း၏သမီး မေရီနှင့် လက်ထပ်ခဲ့ခြင်းကြောင့် ဖြစ်သည်။ ဝီလျံအား ဤတရားဝင်ဖြစ်မှုနှင့် ဆက်နွှယ်မှုဆိုင်ရာ အတွေးအမြင်တစ်ခုဖြစ်သည်။

James သည် ၎င်း၏တိုးပွားလာနေသော လူကြိုက်နည်းမှုကို နာကျင်စွာသိရှိခဲ့ပြီး 1688 ခုနှစ် ဇွန်လ 30 ရက်နေ့တွင် သူ၏ထင်သလိုအစိုးရနှင့် 'ပေါ်လစီ' မူဝါဒများသည် နိုင်ငံအတွက် အလွန်အမင်းစားမကုန်စေရန် စာတစ်စောင်ဖြစ်ခဲ့သည်။ ဝီလျံနှင့် သူ၏စစ်တပ်ကို အင်္ဂလန်သို့ ခေါ်ဆောင်ရန် ဟော်လန်သို့ စေလွှတ်ခဲ့သည်။ ဝီလျံက ကြိုတင်ပြင်ဆင်မှုတွေ လုပ်တယ်။ ထိုအချိန်တွင် James သည် ဆိုးရွားသော နှာခေါင်းသွေးယိုခြင်းကို ခံစားနေရပြီး မရိုးမဖြောင့်နေခဲ့သည်။သူ့သမီးတွေဆီ စာတွေပို့ရင်း တိုင်းပြည်ရဲ့ ချစ်ခင်မှု ကင်းမဲ့မှုကို ညည်းတွားရင်း ကျန်တာထက်စာရင် တစ်ယောက်နဲ့တစ်ယောက် ကလိထိုးကြရပါတယ်။ အမှန်မှာ၊ ဝီလျံသည် အင်္ဂလန်သို့ နောက်ဆုံးတွင် မရောက်မီ လအတော်ကြာခဲ့ပြီ။ နိုဝင်ဘာလ 5 ရက်နေ့တွင် Brixham, Devon တွင်, ကန့်ကွက်သူမရှိ, သူဆင်းသက်ခဲ့သည်။ ၁၆၈၉ ခုနှစ် ဧပြီလ ၁၁ ရက်နေ့တွင် သူနှင့်သူ၏ကြင်ယာတော် Mary တို့သည် အင်္ဂလန်ဘုရင်နှင့် မိဖုရားအဖြစ် ဘိသိက်ခံခြင်းမခံရမီ လများစွာကြာမည်ဖြစ်သည်။

ဂျိမ်းစ်နှင့် ကက်သလစ်ဘာသာဝင်ဖြစ်စေ သစ္စာစောင့်သိမှုများရှိနေဆဲဖြစ်သည်။ သို့မဟုတ် ပရိုတက်စတင့်၊ များစွာသောသူတို့သည် ဘုရားသခင်က သူ့ကို ရာဇပလ္လင်ပေါ်တွင် တင်ထားသည်ဟု ယုံကြည်ကြပြီး ယင်းကဲ့သို့ သစ္စာခံရန် အကြွေးတင်နေကြဆဲဖြစ်သည်။ ဝီလျံကို ဖိတ်ခေါ်တဲ့သူတွေတောင် ဘုရင်ကို သိမ်းပိုက်တာဟာ မှန်ကန်တဲ့ ကျင့်စဉ်လို့ အမြဲတမ်း မသေချာဘူး။ ဤအရာနှစ်ခုကို ပြောင်းလဲစေခဲ့သည်- ပထမမှာ လန်ဒန်မှ James ၏ လေကြောင်းခရီးစဉ်ဖြစ်သည်။ ဝီလျံသည် လမ်းလျှောက်နေကြောင်း သိလိုက်သောအခါ ဂျိမ်းစ်သည် မြို့တွင်းမှ ထွက်ပြေးကာ တော်ဝင်တံဆိပ်ကို သိမ်းစ်ထဲသို့ ပစ်ချခဲ့သည်။ ၎င်းသည် မယုံနိုင်လောက်အောင် သင်္ကေတဖြစ်သည်၊ တော်ဝင်စီးပွားရေးလုပ်ငန်းအားလုံးသည် တံဆိပ်ကို လိုအပ်သည်။ ယာကုပ်ကို စွန့်ပစ်ရန်အတွက် အချို့က ထီးနန်းစွန့်ခြင်း၏ လက္ခဏာအဖြစ် အချို့က ယူဆောင်သွားကြသည်။

ဒုတိယအနေနှင့် ဂျိမ်းအဆက်အနွယ်ကို မေးခွန်းထုတ်ခဲ့သည်။ James ၏သားသည်တရားမ၀င်ဖြစ်ပြီး James မှမွေးဖွားခြင်းလုံးဝမရှိခဲ့ကြောင်း၊ သို့မဟုတ်ပို၍အံ့သြစရာကောင်းသည်မှာ Marys ၏ကလေးပင်မဟုတ်ကြောင်းကောလဟာလများပျံ့နှံ့ခဲ့သည်။ လွန်ကဲသော သီအိုရီ အမျိုးမျိုး ရှိခဲ့သည်။ ကလေးတစ်ဦးကို ကုတင်အိုးတစ်လုံးဖြင့် နန်းတော်ထဲသို့ ခိုးသွင်းခံရပြီး ဤ interloper ကို James ၏ အမွေဆက်ခံသူအဖြစ် မွေးထုတ်ပေးခဲ့ခြင်း ဖြစ်သည်။

ထိုသူများသည်James နေရာတွင် William နေရာတွင် အစားထိုးရန် ၎င်းတို့၏ လုပ်ရပ်များ၏ စစ်မှန်မှုနှင့် ပတ်သက်၍ မကျေမနပ် ဖြစ်နေသေးသည်။ လုပ်ရပ်သည် မှန်ကန်ကြောင်း လူအများအား အာမခံရန် အရိုးရှင်းဆုံးနည်းလမ်းမှာ ဂျိမ်းစ်ကို အပြစ်ပေးခြင်းဖြစ်သည်။ ဘုရင်သည် လိမ်လည်လိမ်လည်သူဖြစ်ပါက ရာဇပလ္လင်နှင့် တိုင်းပြည်အတွက် လုပ်ပိုင်ခွင့်မှန်သမျှကို ဆုံးရှုံးခဲ့သည်။ ယင်းစွပ်စွဲချက်များသည် နောက်ပိုင်းတွင် အသိအမှတ်ပြုခံရပြီး ယာကုပ်၏အမွေဆက်ခံသူများမှာ ထိုမျှသာဖြစ်သည်ဟု ထင်ရပေမည်။ ဒါပေမယ့် ဒီကောလာဟလက သူ့ကို ဖယ်ရှားပစ်မယ့် အကြောင်းပြချက်တွေကို ပေးခဲ့ပြီး၊ မေးခွန်းတွေက အမြဲကျန်နေခဲ့ပြီး Old Pretender နဲ့ Young Pretender လို့ သိကြတဲ့ အောက်ပါ Stuarts တွေဟာ နောက်ဆုံးမှာတော့ Jacobite ပုန်ကန်မှုဆီ ဦးတည်သွားခဲ့တယ် (ဒါပေမယ့် ဒါက တခြားဇာတ်လမ်းပါပဲ။)

နောက်ထပ် ဘုရင်တစ်ပါး၏ ဖိတ်ခေါ်မှုကို လန်ဒန်သို့ တရားဝင်ဖြစ်စေရန် ဆန္ဒရှိနေသည်မှာ သံသယဖြစ်ဖွယ်ရှိပါသည်။ ဂျိမ်းစ်၏ ကက်သလစ်ဘာသာကို ဆန့်ကျင်ငြင်းခုံခြင်းဖြင့် ပြုလုပ်ခဲ့ခြင်းဖြစ်သော်လည်း ယာကုပ်၏သားစဉ်မြေးဆက်များကို တရားဝင်သတ်မှတ်ခြင်းမှ လုပ်ဆောင်ခြင်းဖြစ်သည်။ ယာကုပ်သည် ဆက်ခံခြင်းကို ယုတ်ညံ့စေခဲ့လျှင် သူသည် အုပ်ချုပ်ရန် မသင့်တော်ပါ။ သူ့ဇနီးသည် (ကိုယ်ဝန်ဆောင်စဉ်အတွင်း အတွင်းခံနှင့် မွေးဖွားစဉ်အတွင်း အရင်းနှီးဆုံးအသေးစိတ်အချက်များ ပါရှိခြင်းအပါအဝင်) အရှက်ရစေပြီးနောက်တွင် သူ၏ဇနီးသည် အရှက်ရစေခဲ့ပြီး အကျိုးဆက်အနေဖြင့် သူ၏ဂုဏ်သိက္ခာကို ထိခိုက်စေခဲ့သည်။ သူတို့အောင်မြင်ခဲ့တယ်။ ဂျိမ်းစ်သည် ပြင်သစ်နိုင်ငံသို့ ထွက်ပြေးခဲ့ပြီး လိမ္မော်ရောင် ဝီလျံသည် ၁၆၈၉ ခုနှစ် ဖေဖော်ဝါရီလတွင် အင်္ဂလန်ဘုရင်အဖြစ် လည်းကောင်း၊ ၁၆၈၉ ခုနှစ် မေလတွင် စကော့တလန်တွင်လည်းကောင်း အသီးသီး ရပ်တည်ခဲ့သည်။

၁၆၈၈ တော်လှန်ရေးသည်အများအပြားခေါ်သည်- ဘုန်းကြီး၊ သွေးမဲ့၊ တွန့်ဆုတ်မှု၊ မတော်တဆ၊ လူကြိုက်များ… စာရင်းကို ဆက်လက်ဖော်ပြထားသည်။ နိုင်ငံ၏သမိုင်းတွင် ဤကဲ့သို့ အရေးပါသော ဖြစ်ရပ်တစ်ခုနှင့် ဆက်နွှယ်နေသည့် သာလွန်ထူးကဲများစွာ ရှိနေသည်ကို မြင်ရန် လွယ်ကူသည်။ အထူးသဖြင့် ဂျိမ်းစ်စတူးဝပ်ကို ဖယ်ရှားလိုက်ခြင်းသည် Jacobitism ၏ မွေးဖွားလာမှုဖြစ်ပြီး James အတွက် လက်တင်ဘာသာ (Catholic Church ၏ဘာသာစကား) ဖြစ်သောကြောင့် Jacomus ဖြစ်သောကြောင့် သူ့အား ထောက်ခံသူများကို Jacobites ဟုခေါ်သည်။ စကော့တလန်တွင် ယနေ့တိုင် ရှိနေဆဲဖြစ်ပြီး၊ Stuart Kings ၏ စိတ်ကူးကို သစ္စာခံကာ The Young Pretender၊ Bonnie Prince Charlie၊ ပြင်သစ်တွင် အဝေးရောက် 'The King' ဖြစ်လာသော ဝီစကီနှင့် Burns တိုင်း၊ ည။

စတူးဝပ် ဘုရင်စနစ်ကို ဖြုတ်ချခဲ့သော တော်လှန်ရေး၏ ယုံကြည်ကိုးစားမှုမှာ နောက်ဆုံးတွင် ရယ်စရာကောင်းသော စိတ်ကူးယဉ်ဆန်ဆန် ဇာတ်အိမ်တည်နေခဲ့သည်။ ခွေးကောင်ကလေးနှင့် အိပ်ရာခင်း။ ၁၆၈၈-၈၉ ခုနှစ် အဖြစ်အပျက်များအတွက် ပိုမိုသင့်လျော်သော ရောင်ပြန်ဟပ်မှုတစ်ခုသည် 'မယုံကြည်နိုင်လောက်သော တော်လှန်ရေး' ဖြစ်ကောင်းဖြစ်နိုင်သည်။

အလွတ်စာရေးဆရာ မစ္စတယ်ရီ စတီးဝပ်။