Zijne Koninklijke Hoogheid Prins Philip, Hertog van Edinburgh overleed op 9 april 2021.

De hertog van Edinburgh stond bekend om zijn toewijding aan zijn vrouw, familie en koninklijke plicht en was de langstzittende gemalin in de Britse geschiedenis.

Hij begon zijn leven ver weg op het prachtige Griekse eiland Corfu, waar hij op 10 juni 1921 werd geboren. Als zoon van prins Andrew van Griekenland en Denemarken was hij aan beide kanten van zijn familie verwant aan Europese koninklijke families: zijn moeder was prinses Alice van Battenberg, een achterkleindochter van koningin Victoria.

Filips was blauwbloedig en lag in de lijn van opvolging voor zowel de Griekse als de Deense troon.

Niet lang na de geboorte van Filips had de Grieks-Turkse oorlog echter enorme gevolgen voor de koninklijke familie.

Nadat de Turken aanzienlijke vooruitgang boekten tegen de Grieken, kreeg Koning Constantijn I de schuld en werd gedwongen af te treden terwijl Prins Andrew, de vader van Philip, werd gearresteerd door de nieuwe militaire regering.

Nu de politieke gebeurtenissen een bedreiging vormden voor het leven van de koninklijke familie in Griekenland, werd prins Andrew in december 1922 verbannen en moest zijn familie in ballingschap gaan.

Omdat ze geen toekomst meer hadden in Griekenland, werd de familie gedwongen om te vertrekken met de hulp van de Britse HMS Calypso, met baby Philip in een geïmproviseerd fruitkistje terwijl ze vluchtten.

Ze vestigden zich in Frankrijk waar Philip werd ingeschreven op een school in Parijs voordat hij naar Groot-Brittannië reisde om bij zijn oom George Mountbatten te verblijven.

In 1933 werd hij naar een andere school in Duitsland gestuurd, maar de opkomst van het nazisme dwong de oprichter van de school, Kurt Hahn, naar Groot-Brittannië te vluchten waar hij de Gordonstoun School in Schotland oprichtte. Hier zou Philip opgroeien tot een jonge man en een goed afgeronde, gedisciplineerde opleiding krijgen die een levenslange indruk op hem zou achterlaten.

Op achttienjarige leeftijd ging hij bij de Britse Royal Navy, rond dezelfde tijd dat er oorlog op komst was.

Omdat zijn familie nu gedwongen was om een nomadisch bestaan te leiden, had Philip weinig contact met zijn ouders en broers en zussen. Zijn moeder leed helaas aan een verslechterende geestelijke gezondheid, kreeg de diagnose schizofrenie en werd in een inrichting geplaatst.

Ondertussen ging zijn vader met zijn minnares in Monte Carlo wonen, terwijl Philips vier zussen in Duitsland hun nieuwe leven zouden beginnen, getrouwd met Duitse prinsen.

Met Philip nu gevestigd in Groot-Brittannië en zijn zussen getrouwd met leden van de Duitse aristocratie, zou de scheiding helaas nog groter worden als het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog Philip en zijn zussen in tegengestelde kampen dwong.

Na een maand bij zijn moeder in Athene te hebben gewoond, hervatte Philip zijn werkzaamheden bij de Royal Navy en studeerde het jaar daarop af, net op tijd om deel te nemen aan de Tweede Wereldoorlog. Gedurende deze tijd zou hij bij de marine dienen, tijd doorbrengen als adelborst en aan boord worden geplaatst van HMS Ramillies, HMS Kent en HMS Ceylon.

Ondertussen zouden zijn zwagers de vijand worden, want zij vochten voor Duitsland als hooggeplaatste leden van de Nazipartij.

In oktober 1940 was Griekenland binnengevallen door Italië en Philip bevond zich op de HMS Valiant in de Middellandse Zee. Hij zou de hele oorlog dienen en in die tijd opklimmen in de rangen, eerst als onderluitenant en daarna als luitenant in juli 1942.

Hij werd ook genoemd in verslagen voor zijn deelname aan de Slag om Kaap Matapan, voor de zuidkust van het Peloponnesisch Schiereiland. De slag vond eind maart 1941 plaats nadat de codebrekers in Bletchley Park de Italiaanse signalen hadden weten te onderscheppen.

HMS Valiant

De rol van de jonge Philip was onder andere dat hij het bevel had over de zoeklichten aan boord van het slagschip Valiant. De Geallieerde strijdkrachten van de Royal Navy en de Australische Marine konden verschillende Italiaanse schepen onderscheppen en binnen enkele minuten waren twee Italiaanse torpedojagers tot zinken gebracht.

Vervolgens werd hij geplaatst op de HMS Wallace, waar hij op eenentwintigjarige leeftijd als eerste luitenant diende. Aan boord van dit schip nam hij deel aan de invasie van Sicilië in juli 1943, waar hij een centrale rol speelde bij het redden van het schip tijdens een bommenwerperaanval. Zijn succesvolle strategie bestond uit het lanceren van een vlot met rookdrijvers als afleiding, waardoor het schip gelukkig werd gered van de aanval.

In het laatste jaar van de oorlog diende hij aan boord van HMS Whelp, het schip waarmee hij in januari 1946 naar Groot-Brittannië zou terugkeren.

Nadat hij met onderscheiding had gediend, keerde hij terug naar Engeland om een nieuw hoofdstuk in zijn leven te beginnen.

In 1939, voordat hij de oorlog in ging, had de jonge Philip de koninklijke familie ontmoet op aandringen van zijn oom Louis Mountbatten, die hem had gevraagd de twee jonge prinsessen Elizabeth en Margaret te begeleiden.

Het was deze ontmoeting, toen Elizabeth nog maar dertien jaar oud was, die een blijvende indruk op de jonge tiener achterliet.

Philip was aantrekkelijk en goedgehumeurd en het paar zou na verloop van tijd correspondentie met elkaar uitwisselen. Ondanks zijn koninklijke afkomst en knappe uiterlijk was deze buitenlandse balling niet ieders eerste keus, maar het was Elizabeth duidelijk dat ze haar gelijke had gevonden.

In de zomer van 1946 was Elizabeth nu twintig jaar oud en na zijn terugkeer uit de oorlog vroeg Philip de hand van zijn dochter aan Koning George VI.

De koning stemde vervolgens in en er werden plannen gemaakt voor een formele verloving toen Elizabeth het jaar daarop eenentwintig werd. In die tijd deed Philip afstand van zijn Griekse en Deense koninklijke titels en nam hij de Mountbatten achternaam aan van zijn matrilineaire kant, terwijl hij ook een Brits staatsburger werd.

Op 10 juli 1947 werd hun verloving bekendgemaakt en op 20 november 1947 trouwde prinses Elizabeth met haar charmante prins Philip, die nu de titel hertog van Edinburgh droeg.

De ceremonie vond plaats in Westminster Abbey en werd gevolgd door publiek over de hele wereld. Zijn zussen waren echter het meest afwezig, omdat ze vanwege hun nazi-connecties niet bij de bruiloft aanwezig konden zijn.

Het paar vestigde zich vervolgens in het huwelijksleven in Clarence House en kreeg kort daarna hun eerste twee kinderen, Prins Charles en Prinses Anne.

Het gelukkige, knappe jonge stel begon toen aan een rondreis door het Gemenebest, maar het drama sloeg toe toen ze nieuws ontvingen over de dood van koning George terwijl ze in Kenia in de Sagana Lodge waren.

Na het horen van het nieuws keerde het koninklijke gezelschap terug naar Groot-Brittannië waar de nu vijfentwintigjarige Elizabeth haar plicht zou vervullen en de troon zou erven. Philip zou vervolgens zijn actieve militaire dienst verlaten en zijn rol als gemalin vervullen, een belangrijke positie toen de pas gekroonde koningin Elizabeth naar hem verwees als iemand die "Plaats, preëminentie en voorrang heeft... naast haar".

Als gemalin van de koningin en liefhebbende echtgenoot omarmde Philip de rol en overtrof hij alle verwachtingen. Hij bleef een constante in het leven van Elizabeth en woonde banketten, ceremonies en verschillende reizen samen met haar bij.

Bovendien zette hij zich ook in voor een aantal goede doelen, niet meer dan de naar hem genoemde Duke of Edinburgh Award, die jonge mensen de kans gaf om levensvaardigheden, verantwoordelijkheid en zelfredzaamheid op te bouwen. Dit initiatief zou een van zijn grootste succesverhalen blijken te zijn, met miljoenen kinderen over de hele wereld die de vruchten van het programma plukten.

Tijdens zijn leven was Philip betrokken bij en beschermheer van ongeveer 800 organisaties die zich bezighielden met een breed scala aan sociale, educatieve en milieukwesties.

Sinds 1961 was hij voorzitter van het World Wildlife Fund in het Verenigd Koninkrijk en was hij van cruciaal belang bij het schetsen van de wereldwijde impact van menselijk gedrag op het verstoren van het evenwicht in de natuur. Zijn identificatie van klimaat- en milieukwesties was een zaak die later zou worden verdedigd door zijn zoon, prins Charles.

Met zijn enthousiaste manier van doen bracht hij een moderniteit in de koninklijke familie die ontbrak, hij identificeerde belangrijke veranderingen en omarmde nieuwe methoden in wetenschap en onderwijs.

Tijdens zijn periode als gemalin steunde hij ook zijn kinderen in hun inspanningen en bood hij emotionele steun wanneer dat nodig was, wat vooral merkbaar was toen het huwelijk van prins Charles met Diana op de klippen liep. Bovendien bood Philip, na de tragische dood van Diana in 1997, prins William naar verluidt de aanmoediging en steun die hij nodig had om achter haar kist te kunnen lopen.

Philip's rol in zijn openbare en persoonlijke leven was die van een verankerende invloed van steun en de broodnodige jovialiteit wanneer dat nodig was, zoals veel mensen die hem ontmoetten zeiden.

Tijdens zijn openbare dienst was prins Philip de belangrijkste constante in het leven van koningin Elizabeth, iets wat ze zelf opmerkte in haar openbare toespraak op hun gouden huwelijksverjaardag, waarin ze naar hem verwees als haar "kracht en toeverlaat".

Hun liefdesverhaal duurde een leven lang en overleefde grote politieke veranderingen, het uiteenvallen van het Keizerrijk, sociale omwentelingen, controverses in de media en nog veel meer.

Op 2 augustus 2017 ging prins Philip op zesennegentigjarige leeftijd met pensioen, maar hij zou zijn vrouw en groeiende familie steun, aanmoediging en de broodnodige lach blijven bieden in moeilijke tijden.

Philip was de langst dienende gemalin van Groot-Brittannië: een geliefd figuur in zijn persoonlijke en openbare leven, zijn plichtsgevoel kende geen grenzen. Na zijn onrustige begin groeide hij uit tot een belangrijke figuur, die door velen werd bewonderd en geliefd was. Zijn plicht tegenover organisaties, doelen, gemeenschappen en zijn familie was onmiskenbaar, maar het meest opmerkelijk was misschien wel zijn plicht als echtgenoot, een liefdevolle vertrouweling voor een jonge vrouw dienam de taken van koningin op zich met haar beste vriendin aan haar zijde.

Hij zal erg gemist worden.

Jessica Brain is een freelance schrijfster gespecialiseerd in geschiedenis. Ze woont in Kent en is een liefhebber van alles wat met geschiedenis te maken heeft.