Wessex, znane również jako Królestwo Zachodnich Sasów, było dużym i wpływowym królestwem anglosaskim od 519 do 927 r. n.e. Od jego skromnych początków do najpotężniejszego królestwa na ziemi, śledzimy jego historię od Cerdica, założyciela Wessex, po jego odległych potomków Alfreda Wielkiego i Æthelstana, którzy byli odpowiedzialni za pokonanie najeźdźczych hord Wikingów i zjednoczenie Anglo- i Saksonii.Saska Anglia pod jednym sztandarem.

Cerdic ok. 520 do ok. 540 r.

Podobnie jak w przypadku wielu wczesnych królów anglosaskich, niewiele wiadomo o Cerdicu poza tym, co zapisano w anglosaskich kronikach z IX wieku. Według kronik Cerdic opuścił Saksonię (we współczesnych północno-zachodnich Niemczech) w 495 roku i wkrótce potem przybył na wybrzeże Hampshire z pięcioma statkami. Przez następne dwie dekady Cerdic zaangażował miejscowych Brytyjczyków w przedłużający się konflikt i zajął tylkotytuł "króla Wessex" po zwycięstwie w bitwie pod Cerdic's Ford (Cerdicesleag) w 519 r., około 24 lata po przybyciu na te wybrzeża.

Oczywiście warto pamiętać, że kroniki anglosaskie zostały napisane około 350 lat po rzekomym panowaniu Cerdica, a zatem ich dokładność nie powinna być traktowana jako dosłowna. Na przykład "Cerdic" jest w rzeczywistości rdzennym brytyjskim imieniem, a niektórzy uważają, że w ostatnich dniach panowania Rzymian rodzinie Cerdica powierzono dużą posiadłość do ochrony, tytuł znany jako "ealdorman".Uważa się, że Cerdic, który doszedł do władzy, przyjął dość agresywne podejście do innych ealdormanów w regionie, a w konsekwencji zaczął gromadzić coraz więcej ziem, ostatecznie tworząc Królestwo Wessex.

Cynric ok. 540 do 560 r.

Opisywany zarówno jako syn, jak i wnuk Cerdica, Cynric spędził większość swoich wczesnych lat u władzy, próbując rozszerzyć królestwo Wessex na zachód do Wiltshire. Niestety napotkał zaciekły opór ze strony rdzennych Brytyjczyków i spędził większość swojego panowania, próbując skonsolidować ziemie, które już posiadał. Udało mu się jednak osiągnąć pewne niewielkie zyski, a mianowicie w bitwie pod Sarum w 552 roku.Cynric zmarł w 560 r., a jego następcą został jego syn Ceawlin.

Ceawlin 560 do 571 lub ok. 591 r.

Do czasu panowania Ceawlina większość południowej Anglii znajdowała się pod kontrolą anglosaską. Zostało to wzmocnione przez bitwę pod Wibbandun w 568 r., Która była pierwszym poważnym konfliktem między dwoma siłami inwazyjnymi (mianowicie Saksonami z Wessex i Jutami z Kentu). Późniejsze konflikty sprawiły, że Ceawlin skupił swoją uwagę z powrotem na rdzennych Brytyjczykach na zachodzie, aw 571 r. Zajął Aylesbury i Limbury,Mniej więcej w tym czasie zbudowano wschodnią część Wansdyke (duży obronny wał ziemny między Wiltshire i Bristolem), a wielu historyków uważa, że to Ceawlin zlecił jego budowę.

The Wansdyke. autor: Trevor Rickard. licencja Creative Commons Attribution Share-alike 2.0

Koniec panowania Ceawlina owiany jest tajemnicą, a szczegóły są niejasne. Wiadomo tylko, że w 584 r. doszło do dużej bitwy z lokalnymi Brytami w Stoke Lyne w hrabstwie Oxfordshire. Jak piszą Kroniki anglosaskie:

W tym roku Ceawlin ... walczył z Brytyjczykami w miejscu zwanym Fretherne ... I Ceawlin zdobył wiele miast, a także ogromne łupy i bogactwa. On

po czym wycofał się do swoich ludzi.

Dziwne jest to, że Ceawlin wygrałby tak ważną bitwę, a następnie po prostu wycofał się na południe. Zamiast tego, obecnie uważa się, że Ceawlin faktycznie przegrał tę bitwę i z kolei stracił władzę nad rdzennymi Brytyjczykami. Doprowadziło to następnie do okresu niepokojów w królestwie Wessex i wokół niego, prowadząc do ostatecznego powstania przeciwko Ceawlinowi w 591 lub 592 r. (toUważa się, że powstaniem dowodził bratanek Ceawlina, Ceol!). Powstanie to było później znane jako bitwa pod Woden's Burg.

Ceol 591 - 597

Po obaleniu swojego wuja w bitwie pod Woden's Burg, Ceol rządził Wessexem przez następne pięć lat. W tym czasie nie ma zapisów o żadnych większych bitwach lub konfliktach i niewiele więcej wiadomo o nim poza tym, że miał syna o imieniu Cynegils.

Ceolwulf 597 - 611

Po śmierci Ceola w 597 r. tron Wessexu przypadł jego bratu Ceolwulfowi. Stało się tak, ponieważ syn Ceola, Cynegils, był zbyt młody, aby rządzić w tym czasie. Niewiele wiadomo o Ceolwulfie, a jedyną wzmianką o nim w Kronikach anglosaskich jest to, że "nieustannie walczył i podbijał, albo z Angolami, albo z Walijczykami, albo z Piktami, albo ze Szkotami".

Cynegils (i jego syn Cwichelm) 611-643

Po śmierci Ceolwulfa w 611 r., tron Wessex przypadł synowi Ceola, Cynegilsowi (na zdjęciu po prawej), który wcześniej był zbyt młody, by odziedziczyć tron. Długie panowanie Cynegilsa rozpoczęło się od wielkiego zwycięstwa nad Walijczykami w 614 r., ale losy Wessex wkrótce miały się zmienić na gorsze.

Zaniepokojony wzrostem potęgi Northumbrii na północy, Cynegils scedował północną połowę swojego królestwa na syna, Cwichelma, skutecznie tworząc w ten sposób państwo buforowe. Cynegils zawarł również tymczasowy sojusz z królestwem Mercji, które było równie zaniepokojone rosnącą potęgą Northumbrii, a sojusz ten został przypieczętowany małżeństwem najmłodszego syna Cynegilsa z Cwichelmą.siostra króla Pendy z Mercji.

W 626 r. porywczy Cwichelm podjął nieudaną próbę zamachu na króla Edwina z Northumbrii. Raczej zirytowany tym Edwin wysłał następnie swoją armię do konfrontacji z Wessexem i obie strony starły się w bitwie pod Win & Lose Hill w Derbyshire Peak District. Z Mercjanami po swojej stronie, Wessex miał znacznie większą armię niż Northumbrowie, ale mimo to zostali pokonani z powoduNa przykład Northumbria okopała się w Win Hill i kiedy siły Wessex ruszyły naprzód, spotkały się z zaporą głazów, które zostały stoczone z góry.

Była to upokarzająca porażka zarówno dla Cynegilsa, jak i Cwichelma, którzy następnie wycofali się z powrotem w swoje granice. W następnych latach Mercjańczycy wykorzystali osłabiony Wessex, zdobywając miasta Gloucester, Bath i Cirencester. Uważa się, że w tym czasie Cynegils zbudował zachodnią część Wansdyke, aby powstrzymać dalszy postęp Mercji.

Ostateczny cios nadszedł w 628 r., kiedy Mercja i Wessex starły się w bitwie pod Cirencester. Mercjanie odnieśli przytłaczające zwycięstwo i przejęli kontrolę nad doliną Severn oraz częściami Worcestershire, Warwickshire i Gloucestershire. W rezultacie Wessex był teraz uważany za królestwo drugiej kategorii, chociaż w 635 r. zawarto rozejm z Northumbrią, który pomógł mu przynajmniej zachować własne granice.

Cynegils ostatecznie zmarł w 643 r., a jego skrzynię grobową do dziś można oglądać w katedrze w Winchesterze.

Cenwalh 643 - 645

Król Penda z Mercji 645-648

Cenwalh 648 - 673

Cenwalh był najmłodszym synem Cynegilsa i wcześniej ożenił się z siostrą króla Pendy z Mercji (na zdjęciu po prawej), aby przypieczętować sojusz między dwoma królestwami. Jednak po objęciu tronu w 643 r. Cenwalh postanowił odrzucić żonę i ponownie poślubić miejscową kobietę o imieniu Seaxburh, ku irytacji króla Pendy.

"...ponieważ oddalił siostrę Pendy, króla Mercji, którą poślubił, i wziął sobie inną żonę; po czym wybuchła wojna, przez którą został wygnany ze swojego królestwa...".

W rezultacie Mercja wypowiedziała wojnę Wessexowi, wypędziła Cenwalha na trzyletnie wygnanie i przejęła kontrolę nad jego ziemiami. W istocie Wessex stał się marionetkowym państwem Mercji.

Podczas wygnania we Wschodniej Anglii Cenwalh nawrócił się na chrześcijaństwo, a kiedy w końcu udało mu się odzyskać tron Wessex w 648 r., zlecił budowę pierwszej w historii katedry w Winchesterze.

Niewiele więcej wiadomo o pozostałej części panowania Cenwalha, ponieważ większość tekstów pisanych obejmujących ten okres koncentruje się na historii Mercji.

Seaxburh 673 - 674

Seaburgh, żona Cenwalha, objęła tron po śmierci męża w 673 r. i była pierwszą i jedyną królową, która kiedykolwiek rządziła Wessexem. Obecnie uważa się jednak, że Seaxburh działała bardziej jako figurantka zjednoczonego Wessexu, a wszelką rzeczywistą i wykonawczą władzę sprawowali różni podkrólowie kraju.

Æscwine 674 - ok. 676 r.

Po śmierci Seaxburh w 674 r. tron Wessex przypadł jej synowi, Æscwine'owi. Chociaż w tym czasie podkrólowie Wessex nadal dzierżyli prawdziwą władzę, Æscwine mimo wszystko zjednoczył swoje królestwo w obronie przed Mercjanami w bitwie pod Bedwyn w 675 r. Było to przytłaczające zwycięstwo armii Wessex.

Centwine ok. 676 do ok. 685

Centwine, wuj Æscwine'a, objął tron w 676 r., choć niewiele wiadomo o jego panowaniu. Uważa się, że we wczesnych latach był poganinem (podczas gdy jego poprzednicy byli w większości chrześcijanami), choć nawrócił się gdzieś w latach 680. Mówi się również, że wygrał "trzy wielkie bitwy", w tym jedną przeciwko zbuntowanym Brytyjczykom, choć po raz kolejny większość władzy w Wielkiej Brytanii została przejęta.Wessex w tym czasie znajdował się w rękach subkrólów.

Powszechnie uważa się, że Centwine opuścił tron w ok. 685 r. i został mnichem.

Cædwalla 659 - 688

Uważany za dalekiego potomka Cerdica i prawie na pewno wywodzący się z rodu szlacheckiego, stwierdzenie, że Cædwalla miał pełne wydarzeń życie, byłoby niedopowiedzeniem! W młodości został wypędzony z Wessex (być może przez Cenwalha w celu wypędzenia kłopotliwych rodzin podkrólewskich), a zanim skończył 26 lat, zebrał wystarczające wsparcie, aby rozpocząć inwazję na Sussex i zbudować własne królestwo.W tym czasie zdobył również tron Wessex, choć nie wiadomo, w jaki sposób dokonał tego wyczynu.

W czasie, gdy był królem Wessex, stłumił autorytet podkrólów, starając się skonsolidować własną władzę, a następnie podbił królestwa Sussex i Kent, a także wyspę Wight, gdzie podobno popełnił akty ludobójstwa i zmusił miejscową ludność do wyrzeczenia się wiary chrześcijańskiej.

Obraz przedstawiający Cædwalla (w złocie) nadającego ziemię świętemu Wilfridowi.

W 688 r. Cædwalla przeszedł na chrześcijaństwo, a następnie abdykował po tym, jak został ranny podczas kampanii na wyspie Wight. Ostatnie kilka tygodni życia spędził w Rzymie, gdzie również został ochrzczony. Jak piszą Kroniki anglosaskie:

"[Cædwalla] udał się do Rzymu i przyjął chrzest z rąk papieża Sergiusza, który nadał mu imię Piotr; ale w ciągu siedmiu nocy później, dwunastego dnia przed kalendami maja, zmarł w swoich chrupiących szatach i był pochowany w kościele św. Piotra".

Ine 689 - ok. 728

Po abdykacji Cædwalli w 688 r. powszechnie uważa się, że Wessex pogrążył się w wewnętrznych konfliktach i walkach między różnymi podkrólami. Po kilku miesiącach szlachcic zwany Ine odniósł zwycięstwo i zapewnił sobie koronę, rozpoczynając 37 lat nieprzerwanych rządów.

Ine odziedziczył niezwykle potężne królestwo rozciągające się od ujścia rzeki Severn po wybrzeża Kentu, choć wschodnie części królestwa były notorycznie buntownicze i Ine miał trudności z utrzymaniem nad nimi kontroli. Zamiast tego Ine zwrócił swoją uwagę na rdzennych Brytyjczyków w Kornwalii i Devon i udało mu się zdobyć dużą ilość terytorium na zachodzie.

Ine jest również znany ze swoich szeroko zakrojonych reform w Wessex, które obejmowały zwiększenie nacisku na handel, wprowadzenie monety w całym królestwie, a także wydanie zestawu praw w 694 r. Prawa te obejmowały szeroki zakres tematów, od szkód wyrządzonych przez błąkające się bydło po prawa osób skazanych za morderstwo, i są postrzegane jako ważny kamień milowy w rozwoju angielskiego społeczeństwa.

Co ciekawe, prawa te odnosiły się również do dwóch typów ludzi, którzy mieszkali w Wessex w tym czasie. Anglosasi byli znani jako Anglisc i mieszkali głównie we wschodnich częściach królestwa, podczas gdy nowo przyłączone terytoria w Devon były zamieszkane głównie przez rdzennych Brytyjczyków.

Pod koniec swoich rządów Ine stał się słaby i postanowił abdykować w 728 r., aby udać się na emeryturę do Rzymu (w tym czasie uważano, że podróż do Rzymu pomoże wstąpić do nieba).

Æthelheard ok. 726 - 740 r.

Uważany za szwagra Ine, pretensje Æthelhearda do tronu zostały zakwestionowane przez innego szlachcica o imieniu Oswald. Walka o władzę trwała około roku i chociaż Æthelheard ostatecznie zwyciężył, to tylko dzięki pomocy sąsiedniej Mercji.

Przez następne czternaście lat Æthelheard walczył o utrzymanie swoich północnych granic przeciwko Mercjanom i stracił w tym procesie znaczną ilość terytorium. Nieustannie walczył także z rosnącą hegemonią tego północnego sąsiada, który po poparciu go na tronie zażądał, aby Wessex znalazł się pod ich kontrolą.

Cuthred 740 - 756

Następcą Æthelhearda został jego brat, Cuthred, który odziedziczył tron u szczytu dominacji Mercji. W tym czasie Wessex był postrzegany jako marionetkowe państwo Mercji i przez pierwsze dwanaście lat panowania Cuthreda pomagał im w licznych bitwach przeciwko Walijczykom.

Jednak w 752 r. Cuthred był zmęczony zwierzchnictwem Mercji i wyruszył na bitwę, aby odzyskać niezależność dla Wessex. Ku zaskoczeniu wszystkich wygrał!

"W tym roku, dwunastym jego panowania, Cuthred, król zachodnich Sasów, walczył pod Burford z Ethelbaldem, królem Mercji, i zmusił go do ucieczki".

Sigeberht 756 - 757

Biedny stary Sigeberht! Po tym, jak zastąpił Cuthreda (uważanego za jego kuzyna), rządził tylko przez rok, zanim został pozbawiony tronu przez radę szlachty za "nieprawe czyny". Być może ze współczucia nadano mu status sub-króla nad Hampshire, ale po podjęciu decyzji o zamordowaniu jednego z własnych doradców został następnie wygnany do Lasu Andred, a następnie zabity w zemście.atak.

Cynewulf 757 - 786

Wspierany na tronie przez Æthelbalda z Mercji, Cynewulf mógł spędzić kilka pierwszych miesięcy u władzy, działając jako podkról Mercji. Jednak kiedy Æthelbald został zamordowany później w tym samym roku, Cynewulf dostrzegł okazję do wzmocnienia niezależnego Wessexu, a nawet zdołał rozszerzyć swoje terytorium na południowe hrabstwa Mercji.

Cynewulf był w stanie utrzymać wiele z tych terytoriów Mercji do 779 r., kiedy to w bitwie pod Bensington został pokonany przez króla Offę i zmuszony do wycofania się na własne ziemie. Cynewulf został ostatecznie zamordowany w 786 r. przez szlachcica, którego wygnał wiele lat wcześniej.

Zabójstwo Cynewulfa w 786 r.

Beorhtric 786 - 802

Beorhtric, uważany za dalekiego potomka Cerdica (założyciela Wessex), miał dość burzliwy czas jako król. Udało mu się objąć tron przy wsparciu króla Offy z Mercji, który bez wątpienia postrzegał jego wstąpienie na tron jako okazję do wpłynięcia na politykę zachodniej Saksonii. Beorhtric poślubił również jedną z córek króla Offy, kobietę o imieniu Eadburh, prawdopodobnie w celu uzyskania dalszego wsparcia od jego bardziejpotężny sąsiad na północy.

Panowanie Beorhtrica było również świadkiem pierwszych najazdów wikingów na Anglię, o czym piszą Kroniki Anglosaskie:

AD787: ... i za jego dni przybyły pierwsze trzy statki

Północni ludzie z krainy rabusiów... To byli pierwsi

statki Duńczyków, którzy poszukiwali ziemi Anglików

naród.

Jeśli wierzyć legendzie, Beorhtric zmarł w wyniku przypadkowego otrucia przez swoją żonę, Eadburh. Po tym, jak została wygnana do Niemiec za swoją zbrodnię, została następnie "poderwana" przez Karola Wielkiego za pomocą dość osobliwego czatu. Podobno Karol Wielki wszedł do jej komnat ze swoim synem i zapytał: "Co wolisz, mnie czy mojego syna, jako męża?". Eadburh odpowiedziała, że ze względu na jego młodszy wiek.że wolałaby jego syna, na co Charlamagne odpowiedział: "Gdybyś wybrała mnie, miałabyś nas oboje. Ale ponieważ wybrałaś jego, nie będziesz miała żadnego z nas".

Po tym dość żenującym romansie Eadburh zdecydowała się na zakonnicę i planowała przeżyć resztę życia w niemieckim klasztorze. Jednak wkrótce po złożeniu ślubów została przyłapana na seksie z innym saksońskim mężczyzną i została wydalona. Eadburh spędziła resztę swoich dni żebrząc na ulicach Pawii w północnych Włoszech.

Egbert 802 - 839

Egbert, jeden z najsłynniejszych królów Zachodniej Saksonii, został wygnany przez swojego poprzednika Beorhtrica w latach 80. XVII w. Po jego śmierci Egbert powrócił jednak do Wessex, objął tron i panował przez kolejne 37 lat.

Co dziwne, pierwsze 20 lat jego panowania nie jest zbyt dobrze udokumentowane, choć uważa się, że większość tego czasu spędził próbując utrzymać niezależność Wessex od Mercji. Ta walka o niezależność doszła do skutku w 825 r., kiedy obie strony spotkały się w bitwie pod Ellandun w pobliżu współczesnego Swindon.

Niespodziewanie siły Egberta odniosły zwycięstwo, a Mercjanie (dowodzeni przez Beornwulfa) zostali zmuszeni do wycofania się na północ. Podbudowany zwycięstwem Egbert wysłał swoją armię na południowy wschód, aby zaanektować Surrey, Sussex, Essex i Kent, które w tym czasie znajdowały się pod bezpośrednią lub pośrednią kontrolą Mercji. W ciągu roku równowaga sił w anglosaskiej Anglii całkowicie się zmieniła, a Egbert i jego wojska zostały podbite.Do 826 r. Wessex był postrzegany jako najpotężniejsze królestwo w kraju.

Dominacja Egberta nad południową Anglią trwała przez następne cztery lata, z kolejnym ważnym zwycięstwem nad Mercją w 829 r., które pozwoliło mu całkowicie zaanektować terytorium i przejąć całą południową Brytanię aż do rzeki Humber. Egbert był również w stanie uzyskać poddanie Królestwa Northumbrii pod koniec 829 r., co sprawiło, że Kroniki Anglosaskie nazwały go "Władcą Brytanii".(chociaż bardziej trafnym tytułem byłoby "Władca Anglii", ponieważ zarówno Walia, jak i Szkocja były nadal zaciekle niezależne!).

Zaledwie rok po zaanektowaniu Mercji dla siebie, wygnany król Wiglaf zorganizował rewoltę i wyparł armię Wessex z powrotem na ich własne terytorium. Jednak Mercjanie nigdy nie odzyskali utraconych terytoriów Kent, Sussex i Surrey, a Wessex nadal był uważany za najpotężniejsze królestwo w południowej Anglii.

Kiedy Egbert zmarł w 839 r., jego następcą został jego jedyny syn, Æthelwulf.

Æthelwulf, 839-858

Æthelwulf był już królem Kentu przed wstąpieniem na tron Wessex, tytuł przyznany mu przez ojca w 825 r. Zgodnie z rodzinną tradycją, kiedy Egbert zmarł w 839 r., Æthelwulf przekazał Kent swojemu synowi, Æthelstanowi, aby rządził nim w jego imieniu.

Niewiele wiadomo o panowaniu Æthelwulfa, poza tym, że był niezwykle religijnym człowiekiem, podatnym na okazjonalne gafy i raczej mało ambitnym, chociaż dość dobrze radził sobie z powstrzymywaniem najeźdźców wikingów (a mianowicie w Carhampton i Ockley w Surrey, z których ten ostatni był podobno "największą rzezią pogańskich zastępów, jaką kiedykolwiek dokonano").Jego żona, Osburh, urodziła mu sześcioro dzieci (pięciu synów i córkę).

W 853 r. Æthelwulf wysłał swojego najmłodszego syna, Alfreda (późniejszego króla Alfreda Wielkiego) do Rzymu na pielgrzymkę. Jednak po śmierci żony w 855 r. Æthelwulf postanowił dołączyć do niego we Włoszech, a po powrocie w następnym roku poznał swoją drugą żonę, 12-letnią dziewczynkę o imieniu Judith, francuską księżniczkę.

Ku swojemu zaskoczeniu, kiedy Æthelwulf w końcu powrócił na brytyjskie wybrzeża w 856 r., odkrył, że jego najstarszy żyjący syn, Æthelbald, ukradł mu królestwo! Chociaż Æthelwulf miał więcej niż wystarczające wsparcie pod-królów, aby odzyskać tron, jego chrześcijańska miłość skłoniła go do scedowania zachodniej połowy Wessex na Æthelbalda, próbując powstrzymać królestwo przed wybuchem wojny domowej.

Kiedy Æthelwulf zmarł w 858 r., tron Wessex nieoczekiwanie przypadł Æthelbaldowi.

Æthelbald 858 - 860

Niewiele wiadomo o krótkim panowaniu Æthelbalda, z wyjątkiem tego, że poślubił wdowę po swoim ojcu, Judith, która w tym czasie miała zaledwie 14 lat! Æthelbald zmarł w wieku 27 lat w Sherborne w Dorset z powodu nieznanej dolegliwości lub choroby.

Po śmierci Æthelbalda w 860 r. Judyta wyszła za mąż po raz trzeci! Powyższy rysunek przedstawia ją jadącą konno u boku swojego trzeciego męża, Baldwina z Flandrii.

Æthelberht 860 - 865

Æthelberht, brat Æthelbalda i trzeci najstarszy syn Æthelwulfa, objął tron Wessexu po śmierci brata, który nie spłodził potomstwa. Jego pierwszym zadaniem było włączenie Królestwa Kentu do Wessexu, podczas gdy wcześniej było ono jedynie państwem satelickim.

Mówi się, że Æthelberht przewodniczył okresowi względnego pokoju, w którym inne anglosaskie królestwa były zbyt zajęte najazdami Wikingów, by martwić się wewnętrznymi rywalizacjami. Wessex również nie był odporny na te najazdy Wikingów, a za jego panowania Æthelberht odpierał duńskich najeźdźców przed nieudanym szturmem na Winchester, a także powtarzającymi się najazdami na wschodnie wybrzeże Kentu.

Podobnie jak jego brat, Æthelberht zmarł bezpotomnie, a tron przeszedł na jego brata, Æthelreda.

Æthelred 865-871

Sześć lat panowania Æthelreda jako króla Wessex rozpoczęło się od szturmu wielkiej armii wikingów na wschodnią Anglię. Ta "wielka pogańska armia" szybko opanowała niezależne królestwo Wschodniej Anglii i wkrótce pokonała potężne królestwo Northumbrii. Gdy wikingowie skierowali swój wzrok na południe, Burgred, król Mercji, zaapelował do Æthelreda o pomoc, a ten wysłał armię na spotkanie z wikingami.Niestety była to zmarnowana wyprawa, gdyż wikingowie nigdy się nie pojawili, a Burgred został zmuszony do "wykupienia" duńskiej hordy, aby uniknąć ich inwazji na jego ziemie.

Gdy Northumbria i Anglia Wschodnia znalazły się pod kontrolą Wikingów, zimą 870 r. Wielka Armia Pogańska skierowała swój wzrok na Wessex. W styczniu, lutym i marcu 871 r. Wessex czterokrotnie starł się z Wikingami, wygrywając tylko jedno z nich.

Alfred Wielki 871 - 899

Jedyny angielski monarcha, któremu kiedykolwiek nadano tytuł "Wielkiego", Alfred jest powszechnie uznawany za jednego z najważniejszych przywódców w historii Anglii.

Zanim król Æthelred zmarł w 871 r., podpisał umowę z Alfredem (swoim młodszym bratem), która stanowiła, że po jego śmierci tron nie przejdzie na jego najstarszego syna. Zamiast tego, ze względu na rosnące zagrożenie ze strony Wikingów z północy, tron przejdzie na Alfreda, który był znacznie bardziej doświadczonym i dojrzałym przywódcą wojskowym.

Pierwsza z bitew króla Alfreda przeciwko Duńczykom miała miejsce w maju 871 r. w Wilton w hrabstwie Wiltshire. Miała to być katastrofalna porażka dla Wessex, w wyniku której Alfred został zmuszony do zawarcia pokoju z Wikingami (lub, co bardziej prawdopodobne, przekupienia ich), aby zapobiec przejęciu przez nich kontroli nad królestwem.

REKLAMA

Przez następne pięć lat między Wessex a Duńczykami panował niespokojny pokój, a horda wikingów założyła bazę w Mercjańskim Londynie i skupiła swoją uwagę na innych częściach Anglii. Pokój ten utrzymał się do czasu, gdy nowy duński przywódca, Guthrum, doszedł do władzy w 876 r. i przypuścił niespodziewany atak na Wareham w Dorset. Przez następne półtora roku Duńczycy bezskutecznie próbowali zdobyć Wareham.by przejąć Wessex, ale w styczniu 878 r. ich losy miały się zmienić, gdy niespodziewany atak na Chippenham zepchnął Alfreda i armię Wessex z powrotem do małego zakątka Somerset Levels.

Pokonany, pozbawiony oddziałów i z niskim morale, Alfred i jego pozostałe siły ukryły się przed siłami wroga w małym miasteczku na bagnach zwanym Athelney. Stamtąd Alfred zaczął wysyłać posłańców i zwiadowców, aby zebrać lokalną milicję z Somerset, Devon, Wiltshire i Dorset.

Do maja 878 r. Alfred zebrał wystarczające posiłki, aby rozpocząć kontrofensywę przeciwko Duńczykom, a 10 maja (z dokładnością do kilku dni!) pokonał ich w bitwie pod Edington. Uniesiony zwycięstwem Alfred kontynuował ze swoją armią na północ do Chippenham i pokonał duńską twierdzę, głodząc ich do poddania się. W ramach warunków kapitulacji Alfred zażądał, abyWulfred nawrócił się na chrześcijaństwo, a dwa tygodnie później odbył się chrzest w miasteczku Wedmore w Somerset. Ta kapitulacja jest konsekwentnie znana jako "Pokój w Wedmore".

Mapa ilustrująca, jak armia wikingów niemal zmiotła z powierzchni ziemi anglosaskie królestwa Anglii. Na licencji Creative Commons Attribution-Share Alike 3.0 Unported. Autor: Hel-hama

Pokój w Wedmore doprowadził do okresu względnego pokoju w Anglii, w którym południe i zachód Anglii zostały przekazane Anglosasom, a północ i wschód Duńczykom (tworząc królestwo znane jako Danelaw). Miał to być jednak niełatwy pokój, a Alfred był zdeterminowany, aby nie ryzykować ponownie swojego królestwa. Następnie rozpoczął modernizację swojej armii, koncentrując się na "Burgal".Polityka ta miała zapewnić, że żadne miejsce w anglosaskiej Anglii nie będzie oddalone o więcej niż 20 mil od ufortyfikowanego miasta, umożliwiając łatwy przepływ posiłków w całym królestwie. Alfred nakazał także budowę nowej, większej i znacznie ulepszonej floty, aby przeciwdziałać duńskiej sile morskiej.

Alfred rozpoczął również serię reform akademickich i zwerbował najbardziej prestiżowych uczonych z Wysp Brytyjskich, aby założyć szkołę dworską dla szlachetnie urodzonych dzieci, a także "obiecujących intelektualnie chłopców niższego urodzenia". Wprowadził również wymóg umiejętności czytania i pisania dla każdego członka rządu, a także nakazał napisanie anglosaskich kronik.

Obraz przedstawiający króla Alfreda Wielkiego.

Kiedy król Guthrum zmarł w 890 r., w Danii powstała próżnia władzy, a o władzę zaczął walczyć zestaw zwaśnionych pod-królów. Miał to być początek kolejnych sześciu lat duńskich ataków na Anglosasów, chociaż dzięki nowo ulepszonej obronie Alfreda ataki te zostały prawie całkowicie odparte. Sprawy stanęły na głowie w 897 r., kiedy po serii nieudanych prób najazdów Duńczycy zaczęli atakować Anglosasów.Armia została faktycznie rozwiązana, a niektórzy wycofali się do Danelaw, a niektórzy wycofali się z powrotem do Europy kontynentalnej.

Alfred zmarł kilka lat później, w 899 r., po zabezpieczeniu przyszłości anglosaskiej Anglii.

Edward Starszy 899-924

W 899 r. tron Wessex przypadł najstarszemu synowi Alfreda, Edwardowi, choć było to kwestionowane przez jednego z kuzynów Edwarda o imieniu Æthelwold. Zdeterminowany, by odsunąć Edwarda od władzy, Æthelwold szukał pomocy Duńczyków na wschodzie i do 902 r. jego armia (wraz z pomocą Wikingów) zaatakowała Mercję i dotarła do granic Wiltshire. W odwecie Edward z powodzeniem zaatakował duńskie królestwoW bitwie pod Holme Duńczycy ze Wschodniej Anglii spotkali się z niedobitkami armii Wessex, a następnie pokonali ich. Jednak Duńczycy ponieśli również ciężkie straty podczas bitwy i zarówno król Wschodniej Anglii, jak i Æthelwold ponieśli ciężkie straty,pretendent do tronu Wessex stracił życie.

Po bitwie pod Holme Edward Starszy spędził resztę swoich lat w niemal ciągłych starciach z Duńczykami na północy i wschodzie. Z pomocą armii Mercji (która przez długi czas znajdowała się pod pośrednią kontrolą Wessex), Edward był nawet w stanie pokonać Duńczyków we Wschodniej Anglii, pozostawiając im jedynie królestwo Northumbrii. Po śmierci siostry Edwarda, Æthelflæd z Mercji wW 918 r. Edward podporządkował również królestwo Mercji Wessexowi i od tego momentu Wessex był jedynym królestwem Anglosasów. Pod koniec swojego panowania w 924 r. Edward prawie całkowicie wyeliminował zagrożenie inwazją wikingów, a nawet Szkoci, Duńczycy i Walijczycy nazywali go "ojcem i panem".

"W tym roku Edward został wybrany na ojca i władcę

przez króla Szkotów, Szkotów i króla Reginalda,

i przez wszystkich północnych Humbrów, a także króla

Brytyjczycy ze Strath-clyde i wszyscy Brytyjczycy ze Strath-clyde".

Ælfweard lipiec - sierpień 924 r.

Panował tylko przez około 4 tygodnie i prawdopodobnie nigdy nie został koronowany, a wszystko, co wiemy o Ælfweardzie, to jedno zdanie z anglosaskich kronik:

W tym roku król Edward zmarł w Farndon w Mercji; i

Jego syn, Ælfweard, zmarł wkrótce po tym wydarzeniu w Oksfordzie.

ciała leżą w Winchester.

Æthelstan 924 sierpnia - 27 października 939 r.

Æthelstan, pierwszy w historii król Anglii, objął tron Wessex w 924 r. po śmierci swojego starszego brata. Jednakże, chociaż był bardzo popularny w Mercji, Æthelstan był mniej lubiany w Wessex, ponieważ został wychowany i wykształcony poza królestwem. Oznaczało to, że przez pierwszy rok swojego panowania musiał zebrać poparcie podkrólów Wessex, w tym jednego szczególnie głośnegoChociaż udało mu się to zrobić, oznaczało to, że został koronowany dopiero 4 września 925 r. Co ciekawe, koronacja odbyła się w Kingston upon Thames na historycznej granicy między Mercją a Wessex.

Do czasu jego koronacji w 925 r. Anglosasi odbili znaczną część Anglii, pozostawiając jedynie południową Northumbrię (skupioną wokół stolicy Yorku) w rękach Duńczyków. Ten niewielki zakątek starego Danelaw miał rozejm z Anglosasami, który uniemożliwiał im prowadzenie ze sobą wojny, ale kiedy duński król Sihtric zmarł w 927 r., Æthelstan dostrzegł okazję do przejęcia tego obszaru.ostatni ślad duńskiego terytorium.

Kampania była szybka i w ciągu kilku miesięcy Æthelstan przejął kontrolę nad Yorkiem i poddał się Duńczykom. Następnie zwołał zgromadzenie królów z całej Wielkiej Brytanii, w tym z Walii i Szkocji, aby zaakceptowali jego zwierzchnictwo i uznali go królem Anglii. Obawiając się potęgi, jaką miałaby zjednoczona Anglia, Walijczycy i Szkoci zgodzili się z zastrzeżeniemże należy ustanowić stałe granice między ziemiami.

Przez następne siedem lat w Brytanii panował względny pokój, aż w 934 r. Æthelstan zdecydował się na inwazję na Szkocję. Nadal istnieje wiele wątpliwości co do tego, dlaczego zdecydował się to zrobić, ale wiadomo, że Æthelstan był wspierany przez królów Walii, a jego armia inwazyjna dotarła aż do Orkadów. Uważa się, że kampania była stosunkowo udana i że jakoW konsekwencji zarówno król Szkocji Konstantyn, jak i Owain ze Strathclyde zaakceptowali zwierzchnictwo Æthelstana.

Panowanie to trwało przez dwa lata, aż do 937 r., kiedy to zarówno Owain, jak i Konstantyn, wraz z duńskim królem Guthfrithem z Dublina, pomaszerowali przeciwko armii Æthelstana, próbując najechać Anglię. Miała to być jedna z największych bitew w historii Wielkiej Brytanii: bitwa pod Brunanburh (kliknij link, aby przeczytać nasz pełny artykuł o bitwie).

Do czasu śmierci Æthelstana w 939 r. pokonał Wikingów, zjednoczył anglosaskie królestwa Anglii pod jednym sztandarem i wielokrotnie zmuszał zarówno walijskich, jak i szkockich królów do zaakceptowania jego zwierzchnictwa nad Brytanią. Æthelstan był zatem ostatnim królem Wessex i pierwszym królem Anglii.