Aan het eind van de 19e en het begin van de 20e eeuw waren er in Groot-Brittannië bijna net zoveel pandjeshuizen als pubs, die geld leenden voor alles van beddengoed en bestek tot vaders 'zondagse beste' pak.

Het leven van de armen werd beheerst door de angst voor het werkhuis. Ze zouden er alles aan doen om dat te vermijden, zelfs als dat betekende dat ze hun bezittingen moesten verpanden om tijdelijk wat geld te verdienen. Kleren, schoenen en zelfs trouwringen werden verpand om later terugbetaald te worden als de omstandigheden van de eigenaar verbeterden.

"Een half pond tuppenny rijst,

Een half pond stroop,

Zo gaat het met het geld,

Pop gaat de wezel!"

Dit lied uit ongeveer 1850 gaat naar verluidt over het verpanden ("popping") van een jas of "wezel" (van het rijmende straattaal "wezel en hermelijn") om geld te krijgen om eenvoudige levensmiddelen te kopen.

Eventide: Een scène in de Westminster Union (werkhuis), 1878, door Sir Hubert von Herkomer

Pandjeshuizen waren gemakkelijk te herkennen aan hun borden met drie gouden ballen, een symbool van Sinterklaas die volgens de legende drie jonge meisjes van de armoede had gered door hen elk een zak goud te lenen zodat ze konden trouwen.

Hoe werkt verpanden? Een voorwerp wordt naar de pandjesbaas gebracht die een geldbedrag uitleent aan de eigenaar van het voorwerp. Het voorwerp wordt gedurende een bepaalde tijd vastgehouden door de pandjesbaas. Als de eigenaar binnen de afgesproken termijn terugkomt en het geleende geld plus een afgesproken bedrag aan rente terugbetaalt, wordt het voorwerp teruggegeven. Als de lening niet binnen de termijn wordt betaald, wordt het verpande voorwerp aangebodente koop bij de pandjesbaas.

Het woord pawn komt van het Latijnse woord pignus of 'pand', en de voorwerpen die aan de makelaar worden verpand, worden pandjes of pionnen genoemd. Pandjesmakelaars kwamen naar Engeland met de Normandiërs en de vestiging van de Joden in Engeland. Ze waren verstoten uit de meeste beroepen en werden in impopulaire beroepen geduwd, zoals het uitlenen van geld en pandjes, wat, omdat er rente werd gevraagd over de lening, werd veroordeeld doorChristenen.

Er ontstonden al snel spanningen tussen crediteuren en debiteuren en deze spanningen, samen met de sociale, politieke en religieuze verschillen, droegen bij aan de toename van anti-Joodse gevoelens. Het hielp ook niet dat sommige Joden ongelooflijk rijk waren geworden: Aaron van Lincoln zou de rijkste man in het Engeland van de 12e eeuw zijn geweest, zelfs rijker dan de koning.

In Engeland leidde deze spanning in 1189 en 1190 tot een verschrikkelijke slachting onder de Joden in Londen en York door vertrekkende kruisvaarders en een menigte schuldenaren. Vandaag de dag is er een plaquette bij Clifford's Tower in York waarop staat: "In de nacht van vrijdag 16 maart 1190 zo'n 150 Joden en Jodinnen van York die bescherming zochten in het Koninklijk Kasteel op deze plek tegen een menigte die werd opgehitst door Richard Malebisse en anderen,kozen ervoor om door elkaars handen te sterven in plaats van hun geloof af te zweren."

Clifford's toren, York

In een poging om de grote rijkdom van de Joden te verwerven, vaardigde Koning Edward I in 1275 het Statuut van het Jodendom uit, dat woekerrente illegaal maakte. Woekerrente is het uitlenen van geld tegen een exorbitante of illegaal hoge rente. Veel Engelse Joden werden gearresteerd, 300 werden opgehangen en hun bezittingen werden door de Kroon in beslag genomen. In 1290 werden alle Joden uit Engeland verdreven. Woekerrente werd gebruikt als de officiële manier om geld te lenen.reden voor het Edict van Uitdrijving.

Dit was echter niet het einde van het pandjeshuis: in 1361 legateerde de bisschop van Londen 1000 zilvermark voor de oprichting van een gratis pandjeshuis. En het waren niet alleen gewone mensen die een pandjeshuis nodig hadden: in 1338 verpandde Edward III zijn juwelen om geld in te zamelen voor zijn oorlog met Frankrijk, de Honderdjarige Oorlog.

Het nogal dubieuze imago van het pandjeshuis is de afgelopen dertig jaar veranderd. De krediethausse van de jaren tachtig en de recente recessie hebben ertoe geleid dat veel mensen deze handige vorm van lenen in de winkelstraat verkiezen boven een lening bij de bank of een betaaldaglening. De heropleving van het pandjeshuis is zelfs terug te zien in de ITV-soap 'Coronation Street', waar de nieuwe winkel in de straat Barlow's Buys is - eenpandjeshuis.