Eyam ialah sebuah kampung kecil di Derbyshire. Terletak di antara Buxton dan Chesterfield, ia terletak di utara Bakewell di Daerah Puncak. Lazimnya di luar bandar, kebanyakan penduduknya adalah petani. Pada awal tahun 1660-an ia tidak terpisah dari mana-mana banyak kampung lain yang membarisi laluan perdagangan dari London ke seluruh England. Namun pada tahun 1665 Eyam menjadi salah satu kampung yang paling penting di England. Tindakan 800 penduduknya mempunyai kesan yang luas dan penting untuk pembangunan rawatan wabak.

1665-6 ialah wabak utama terakhir wabak yang berlaku di England. Seperti biasa wabak itu tertumpu di London. Ketika orang kaya (Termasuk Raja Charles II) melarikan diri dari ibu kota ke estet negara mereka, pihak berkuasa tidak berbuat banyak. Dibiar untuk mengurus diri mereka sendiri, orang miskin dan tidak berpendidikan di London menghadapi musuh yang tidak berbelas kasihan dan menakutkan. Apabila Dewan Pertuanan akhirnya bermesyuarat untuk membincangkan krisis pada tahun berikutnya, mereka memutuskan, bukannya langkah bantuan dan bantuan, bahawa dasar 'menutup' individu yang dijangkiti dengan isi rumah mereka tidak akan terpakai kepada orang terkenal dan hospital wabak akan tidak dibina berdekatan dengan rumah golongan bangsawan. Sikap mementingkan diri dan tidak berperasaan ini menambahkan lagi perasaan terpinggir bagi kebanyakan orang miskin yang ditinggalkan di London.

Pergerakan orang kaya bersama-sama corak perdagangan biasa di England bermakna bahawa golongan besarwabak merebak dengan cepat ke seluruh negara. Kawasan luar bandar yang mungkin sebelum ini selamat daripada penyakit kawasan bandar turut terdedah. Wabak itu tiba di Eyam pada akhir Ogos 1665. Ia datang dalam bungkusan kain yang dihantar dari London kepada tukang jahit kampung Alexander Hadfield. Apabila pembantu Hadfield, George Viccars, menyebarkan kain itu dengan api ke udara, dia mendapati ia dipenuhi kutu tikus. Dia meninggal dunia beberapa hari kemudian dengan pengebumiannya direkodkan dalam daftar paroki pada 7 September 1665.

Disebar oleh kutu yang dijangkiti daripada haiwan kecil, bakteria memasuki kulit melalui gigitan kutu dan bergerak melalui sistem limfa ke nodus limfa menyebabkan ia membengkak. Ini menyebabkan ciri bubo yang biasanya muncul di bawah lengan tetapi juga boleh muncul di leher atau kawasan pangkal paha. Digabungkan dengan lebam hitam di bawah permukaan kulit, demam, muntah dan kekejangan, wabak itu adalah penyakit yang benar-benar menakutkan yang merebak dengan keganasan yang mengejutkan.

Orang-orang Abad ke-17 mempercayai pelbagai teori mengenai asal-usul daripada wabak itu. Kebanyakan percaya bahawa itu adalah hukuman yang dihantar oleh Tuhan untuk dosa-dosa dunia. Orang ramai meminta pengampunan melalui doa dan dengan bertaubat atas dosa-dosa mereka. Ramai yang merasakan bahawa ia disebabkan oleh udara yang tidak baik, yang mereka sebut sebagai miasma. Mereka yang mampu akan membawa pomander yang disumbat dengan herba manis dan rempah ratus ataumembawa bunga berbau harum. Tingkap dan pintu ditutup dan ramai, terutamanya pemerhati dan pencari wabak melanda London, akan menghisap tembakau. Timbunan besar sampah berbau busuk turut dibersihkan.

Walaupun kaedah ini membantu secara tidak langsung, contohnya membersihkan bandar sampah bermakna tikus yang menyebarkan penyakit itu terpaksa meneruskan untuk mendapatkan sumber makanan yang boleh dipercayai. Banyak yang terhad kepada tiada kesan.

Namun di Eyam, sebuah kampung kecil di utara, mereka bertindak dengan cara yang unik. Niat mereka adalah untuk bertindak tegas dan mencegah penularan penyakit.

Gereja Kariah Eyam

Penguasaan Gereja pada Abad ke-17 masih berkuasa, walaupun selepas zaman Tudor. Pendeta tempatan adalah tonggak masyarakat, selalunya orang yang paling berpendidikan di kampung itu. Eyam mempunyai dua orang Pendeta. Thomas Stanley telah dipecat daripada jawatan rasminya kerana enggan mengangkat Sumpah Kepatuhan dan menggunakan Buku Doa Biasa. Penggantinya, Reverend William Mompesson telah bekerja di kampung itu selama setahun. Berumur 28 tahun, Mompesson tinggal di rektorat bersama isterinya Catherine dan dua anak kecil mereka. Kedua-duanya berpendidikan tinggi, tindakan Stanley dan Mompesson yang mengakibatkan wabak di Eyam dibendung ke kampung dan tidak merebak ke bandar Sheffield yang berhampiran.

Pelan tiga mata telah diwujudkan dan dipersetujuibersama penduduk kampung. Bahagian yang paling penting ialah penubuhan Cordon Sanitaire atau kuarantin. Barisan ini mengelilingi pinggir kampung dan tiada penduduk Eyam dibenarkan melaluinya. Papan tanda telah dipasang di sepanjang garisan untuk memberi amaran kepada pelancong supaya tidak masuk. Semasa tempoh kuarantin hampir tiada percubaan untuk melepasi garisan, walaupun pada kemuncak penyakit pada musim panas 1666. Eyam bukanlah sebuah kampung yang menyara diri. Ia memerlukan bekalan. Untuk tujuan ini kampung itu dibekalkan dengan makanan dan barang keperluan dari kampung sekitar. Earl of Devonshire sendiri menyediakan bekalan yang ditinggalkan di sempadan selatan kampung. Untuk membayar bekalan ini, penduduk kampung meninggalkan wang di dalam palung air yang dipenuhi cuka. Dengan pemahaman terhad yang mereka miliki, penduduk kampung menyedari bahawa cuka membantu membunuh penyakit.

Telaga Mompesson di sempadan kampung, digunakan untuk menukar wang untuk makanan dan ubat dengan kampung lain.

Langkah-langkah lain yang diambil termasuk rancangan untuk mengebumikan semua mangsa wabak secepat mungkin dan sedekat-dekatnya dengan tempat mereka mati berbanding di tanah perkuburan kampung. Mereka betul dalam kepercayaan mereka bahawa ini akan mengurangkan risiko penyakit merebak daripada mayat yang menunggu untuk dikebumikan. Ini digabungkan dengan penguncian gereja untuk mengelakkan umat disesakkan di bangku gereja.Mereka sebaliknya berpindah ke perkhidmatan terbuka bagi mengelak penularan penyakit itu.

Perkampungan Eyam, walaupun sudah pasti menyelamatkan ribuan nyawa di kawasan sekitar, membayar harga yang tinggi. Dari segi peratusan mereka mengalami angka kematian yang lebih tinggi daripada London. 260 penduduk kampung Eyam meninggal dunia dalam tempoh 14 bulan wabak itu daripada jumlah keseluruhan penduduk 800. 76 keluarga terjejas oleh wabak itu; ramai seperti keluarga Thorpe telah dihapuskan sepenuhnya. Walau bagaimanapun, kesan ke atas pemahaman perubatan adalah ketara.

Tingkap kaca berwarna di Gereja Eyam

Doktor menyedari bahawa penggunaan zon kuarantin yang dikuatkuasakan boleh mengehadkan atau menghalang penyebaran penyakit. Penggunaan zon kuarantin digunakan di England sehingga hari ini untuk membendung penularan penyakit seperti kaki dan mulut. Idea kuarantin mengambil masa yang lebih lama untuk ditapis menjadi amalan biasa di hospital. Florence Nightingale mempelopori penggunaan wad pengasingan untuk mengehadkan penyebaran penyakit berjangkit di hospital semasa perang Crimean. Ini masih digunakan hari ini, dengan hospital belajar dengan cepat bahawa untuk membendung penularan penyakit seperti Norovirus, wad pengasingan perlu digunakan.

Pelajaran lain diperoleh daripada kaedah yang digunakan di Eyam. Doktor mula menggunakan amalan lain untuk mengehadkan risiko pencemaran. Di Eyam ini dilakukan dengan membayar bekalan makanan dengan menjatuhkan syilingperiuk cuka atau air, menghalang syiling daripada terus diserahkan. Ini berterusan hari ini dengan penggunaan pensterilan peralatan dan pakaian perubatan. Terbaru, pengajaran yang diperoleh daripada Eyam telah dilihat dalam pengendalian wabak Ebola di Afrika. Pembuangan pantas mayat berhampiran dengan kawasan terdekat kematian telah mengehadkan risiko penyebaran penyakit itu.

Jadi, kenapa kampung kecil Eyam itu penting? Dalam kata-kata seorang Sejarawan tempatan Victoria William Wood…

“Hendaklah semua yang menjejaki padang hijau Eyam ingat, dengan perasaan kagum dan hormat, bahawa di bawah kaki mereka meredakan abu pahlawan moral itu, yang dengan resolusi yang luhur, heroik dan tiada tandingannya menyerahkan nyawa mereka, ya menghukum diri mereka mati wabak untuk menyelamatkan negara sekeliling. Pengorbanan diri mereka tiada tandingannya dalam sejarah dunia.”

Selepas 1666, walaupun terdapat banyak wabak terpencil, tiada lagi wabak wabak itu di England. Walaupun peristiwa di Eyam tidak banyak mengubah sikap pada mulanya, dalam jangka panjang saintis, doktor dan dunia perubatan menggunakan Eyam sebagai kajian kes dalam pencegahan penyakit.

Oleh Victoria Masson.