Inigo Jones, de vader van de Engelse Palladiaanse stijl, was een legendarische architect die een vleugje Italiaanse Renaissance bracht in enkele van de meest opmerkelijke gebouwen in Engeland.

In tegenstelling tot veel van zijn gewaardeerde collega's kwam Inigo Jones uit een bescheiden gezin. Als zoon van een lakenfabrikant uit Smithfield blijft zijn vroege leven enigszins een mysterie en toch slaagde deze autodidact erin om de aandacht te trekken van enkele van de belangrijkste leden van de adel, waaronder de koninklijke familie.

Jones werd geboren in 1573 en begon zijn leven als decorontwerper voordat hij zich op het gebied van architectuur begaf, waar hij zijn ware roeping en passie zou ontdekken.

Hij begon te werken aan de productie van masques, een vorm van entertainment aan de hoven die zijn inspiratie uit Italië haalde, maar in de zestiende eeuw populair werd in de rest van Europa. De productie omvatte sierlijke en decoratieve decorontwerpen, waar Inigo Jones zelf bij betrokken raakte.

De rest van de show bestond uit zang, dans en acteerwerk, waarbij de toneelschrijver Ben Johnson een aantal maskers schreef en Jones hem ondersteunde met kostuumontwerp en decorbouw. Dit zou dus een solide basis vormen voor zijn toekomstige carrière als architect.

Maskerkostuum "Een ster" van Inigo Jones

Een van de meest bepalende momenten voor Jones kwam toen hij profiteerde van de invloed van een mecenas die een reis naar Italië financierde in 1598. Dit zou de eerste reis zijn die Jones tijdens zijn leven zou maken, en het bleek een belangrijke rol te spelen bij het bepalen van zijn stijl en inspiratie.

Op het moment dat Jones in Italië aankwam, was het land omgeven door de renaissance-ervaring van de voorgaande eeuwen, waardoor het land was veranderd in een kern van kunst, design, literatuur en culturele vooruitgang.

De Renaissance zelf was ontstaan in de glorieuze stad Florence en verspreidde zich al snel over het hele land en daarbuiten. De Guttenbergse pers bleek van vitaal belang voor de verspreiding van kennis en al snel werden ideeën wijd en zijd gedeeld en hadden ze invloed op culturen over het hele continent.

In Engeland was de invloed van de Renaissance nog niet zo sterk voelbaar, in ieder geval niet tot de zestiende eeuw, toen er een culturele bloei plaatsvond op verschillende gebieden, die een generatie van grote schrijvers, kunstenaars, filosofen en architecten voortbracht. Wat Inigo Jones toen nog niet wist, was dat hij zijn plaats zou innemen tussen enkele van de groten!

Jones bracht zijn tijd in Italië verstandig door en bezocht de epicentra van de cultuur, zoals Florence, Rome en Venetië. Dit was een tijd van grote ontdekkingen voor een man die van bescheiden komaf was: zijn wereld was plotseling uitgebreid en zijn visie ook.

Inigo Jones

Hier kwam hij voor het eerst in aanraking met het werk van de grote Italiaanse architect Andrea Palladio, een van de meesters van zijn tijd in het Italië van de Renaissance. Hij was een man die de klassieke stijlen van de oude architectuur omarmde, geïnspireerd door oude beschavingen; zijn ideeën waren baanbrekend en innovatief.

Jones keek meteen met grote gretigheid naar Palladio's stijl, zozeer zelfs dat hij al zijn gebouwen bestudeerde en oude plaatsen bezocht als inspiratiebron. Toen Inigo terugkeerde naar Engeland, was hij erg veranderd. Hij had nu zelf grote ontwerpideeën, geïnspireerd door zijn Italiaanse avontuur.

Dankzij zijn beschermheer, de graaf van Rutland, die nauwe banden had met koning James I, keerde Jones terug naar Engeland met veel meer geloofsbrieven dan toen hij vertrok. Tijdens zijn verblijf in het buitenland sprak hij vloeiend Italiaans en ontwikkelde hij een voor die tijd hoogst ongebruikelijke vaardigheid als tekenaar (hij tekende op schaal en met volledig perspectief).

Jones had ook veel meer ervaring opgedaan nadat hij had gestudeerd bij de beroemde Giulio Parigi, in decorontwerp. Met nauwe banden met de Medici-familie was dit een prachtige kans voor Jones om zijn vakmanschap in de wereld van zowel theater als architectuur aan te scherpen.

Terug in zijn geboortestad vond Jones weer werk op het gebied van maskers, iets wat hem veel respect zou opleveren en hij ontwierp zelfs maskers voor het hof.

Zijn werk in de maskers zou doorgaan, zelfs toen hij de aandacht trok van de graaf van Salisbury die hem zijn eerste architectonische opdracht aanbood, de New Exchange in de Strand.

Twee jaar later werd hij aangesteld als opzichter van werken namens prins Henry, wat aantoont hoe hoog zijn werk in aanzien stond. Helaas overleed de prins en een jaar later begon Jones aan weer een inspirerende Italiaanse reis, dit keer namens de kunstverzamelaar Lord Arundel. Na een jaar van verder reizen, waarbij hij andere landen bezocht, zoals Frankrijk, om inspiratie op te doen, bezocht Joneskeerde terug en ontdekte dat er een illustere positie op hem wachtte.

In 1616 werd hij aangesteld als landmeter-generaal van koning James I, een positie die hij bekleedde tot 1643, toen de onrust en turbulentie van de Engelse Burgeroorlog hem uit zijn positie dwongen.

Ondertussen hield Jones toezicht op de bouw van grote gebouwen namens zowel James I als Charles I.

Als bewonderaar van de Palladiaanse stijl zorgde Jones ervoor dat de typische verhoudingen en symmetrie, de hoeksteen van een dergelijk klassiek ontwerp, werden toegepast.

Zijn eerste bouwopdracht was de voltooiing van de residentie van de koningin in Greenwich. Het Queen's House, waarmee in 1617 werd begonnen, zou pas in 1635 na vele onderbrekingen worden voltooid. Helaas zou Queen Anne de voltooiing nooit meemaken.

Queens House, Greenwich Park. Onder licentie van Creative Commons Naamsvermelding-Gelijk delen 3.0.

Toen hij begon aan zijn architectonische debuut in het Queen's House in Greenwich, maakte Jones van deze grote kans gebruik om Engeland kennis te laten maken met de Palladiaanse stijl. Later beter bekend als de 'Italiaanse stijl', probeerde Jones de mathematische esthetiek en klassieke ontwerpen die werden geprefereerd en geïnspireerd door de Romeinse architectuur te recreëren.

Het Queen's House werd ontworpen op basis van een Italiaans paleismodel en was behoorlijk revolutionair voor die tijd. Het gebouw vertoonde typische klassieke ontwerpkenmerken zoals de lange zuilenportiek, verticale motieven en symmetrie, die allemaal met mathematische precisie werden uitgevoerd.

Zijn volgende project was net zo waardevol: het Banqueting House in Whitehall, onderdeel van een algemeen verbouwingsplan en voltooid in 1622, met een uitgebreid beschilderd plafond van de beroemde barokkunstenaar Rubens.

Het bankethuis in Whitehall

Het Banqueting House is geïnspireerd op de stijl van een oude Romeinse basiliek en werd ontworpen als decor voor uitgebreide masques en banketten. Vandaag de dag behoudt het zijn functie als locatie voor evenementen.

Hij hield zich ook bezig met de bouw van religieuze gebouwen, met name de Queen's Chapel in St James's Palace en de St Paul's kerk, de eerste kerk die in een klassieke stijl en vorm werd ontworpen. Tijdens zijn carrière hielp hij bij de restauratie van St Paul's Cathedral, waarbij hij de constructie met een klassieke façade, die helaas verloren ging bij de grote brand van Londen in 1666, opnieuw vormgaf.

Een van zijn andere beroemde creaties, die tot op de dag van vandaag grote mensenmassa's trekt, is Covent Garden. Jones kreeg van de hertog van Bedford de opdracht om het eerste plein van Londen aan te leggen. Zijn inspiratie haalde hij uit zijn Italiaanse reizen en het nieuwe plein werd ambitieus gemodelleerd naar de typische Italiaanse piazza's waar hij verliefd op was geworden.

Dit was een groots en ambitieus project. Jones maakte gebruik van zijn kennis van pleinen, variërend van de San Marco in Venetië tot de Piazza della Santissima Annunziata in Florence, en creëerde een groot plein, een kerk en drie terrassen met huizen. Dit was baanbrekend en beïnvloedde al snel hoe de rest van West End zou worden ontworpen.

Een ander architectonisch herkenningspunt dat met Jones in verband wordt gebracht is Wilton House in Wiltshire, dat toebehoorde aan de familie Herbert. Hoewel zijn betrokkenheid sindsdien wordt betwist en sommigen geloven dat zijn leerling James Webb ook een rol heeft gespeeld in het ontwerp, vertoont het gebouw zelf alle typische Palladiaanse kenmerken.

Tijdens zijn leven ondernam Jones een groot aantal monumentale projecten die allemaal nauw verbonden waren met de monarchie. Helaas was dit ook zijn uiteindelijke ondergang toen de daaropvolgende Engelse Burgeroorlog uitbrak en Jones zonder werk kwam te zitten.

In de laatste jaren van zijn leven kreeg hij geen opdrachten meer, maar de omvang van zijn werk leefde nog eeuwen door, lang na zijn dood in juni 1652.

Hij was een groot architect die een blijvende erfenis achterliet voor collega-ontwerpers en architecten die in zijn voetsporen traden, waaronder niemand minder dan de illustere William Kent.

Inigo Jones, een man met een bescheiden achtergrond, groeide uit tot een van de beroemdste en meest gewilde architecten van zijn tijd en droeg bij aan een hele ontwerpbeweging en de heropleving van de klassieke architectuur in Groot-Brittannië.

Jessica Brain is een freelance schrijfster gespecialiseerd in geschiedenis. Ze woont in Kent en is een liefhebber van alles wat met geschiedenis te maken heeft.