Krystyna Skarbek, lepiej znana w Anglii jako Christine Granville, była polską tajną agentką, która pracowała dla brytyjskiego Special Operations Executive (SOE) podczas II wojny światowej i której odwaga została zademonstrowana niezliczoną ilość razy, gdy ryzykowała życie w okupowanej przez nazistów Europie.

Urodziła się jako Maria Krystyna Janina Skarbek w Warszawie w maju 1908 r. jako córka polskiego arystokraty, hrabiego Jerzego Skarbka i jego żydowskiej żony, Stephanie Goldfelder. Od najmłodszych lat doświadczała przyjemności związanych z wychowaniem w zamożnej klasie wyższej, spędzając większość czasu w wiejskiej posiadłości, gdzie uczyła się jeździć konno i posługiwać bronią.

Młoda Krystyna od najmłodszych lat wykazywała się również wielką urodą, a jej dobry wygląd sprawił, że w późniejszym życiu zyskała reputację najbardziej "efektownego szpiega" w Wielkiej Brytanii.

Na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe.

Kiedy była jeszcze całkiem młoda, zawarła krótkotrwałe małżeństwo, zanim rozpoczęła związek z Jerzym Giżyckim, dyplomatą, którego poślubiła w listopadzie 1938 roku.

Niedługo po ślubie wyruszyli w podróż do Afryki, gdzie Giżycki objął stanowisko w polskim konsulacie w Addis Abebie.

W międzyczasie zagrożenie wojną pojawiło się w sercu Europy, a niedługo potem, gdy młoda para wciąż przebywała w Etiopii, Niemcy napadły na Polskę.

Na wieść o niemieckiej inwazji na jej kraj, Skarbek wraz z mężem udała się do Londynu, gdzie zaoferowała swoje usługi jako szpieg.

Krystyna była jednak w stanie zorganizować spotkanie z George'em Taylorem z MI6 i przekonać go o swojej przydatności, zanim ujawniła plan, który wymyśliła, aby wyjechać na Węgry.

W ramach proponowanej misji nakreśliła, w jaki sposób udałaby się do Budapesztu, który w tamtym czasie był nadal oficjalnie neutralny, i wyprodukowała propagandę do rozpowszechnienia przed jazdą na nartach przez Tatry, aby dostać się do Polski, gdzie mogłaby otworzyć linie komunikacyjne.

Jako utalentowana narciarka, planowała wykorzystać swoich przyjaciół z okolicy, aby pomogli jej w podjęciu misji pomocy bojownikom ruchu oporu w Polsce.

Tak misterny plan spotkał się z pewnym sceptycyzmem i intrygami, jednak Taylor z MI6 była pod wrażeniem jej patriotyzmu i ducha przygody, a tym samym zwerbowała ją jako pierwszą kobietę-szpiega.

W grudniu 1939 r. Skarbek wyruszyła na proponowaną jej misję do Budapesztu, gdzie spotkała innego agenta, Andrzeja Kowerskiego, polskiego bohatera wojennego, który stracił nogę. Tych dwoje natychmiast połączyło się i rozpoczęło romans, który trwał przez wiele lat, z przerwami, prowadząc do rozpadu i zakończenia jej małżeństwa z Giżyckim.

Podczas gdy ich namiętny romans trwał, nigdy się nie pobrali, a jej oddanie tajnej pracy nigdy nie osłabło.

Udało jej się przedostać przez granicę do Polski, gdzie Krystyna odnalazła swoją matkę, której życie jako żydowskiej arystokratki na terenach okupowanych przez nazistów było bardzo zagrożone. Niestety, jej odmowa rezygnacji z nauczania w tajnej szkole oznaczała, że zostanie schwytana przez nazistów i nigdy więcej o niej nie usłyszymy.

W 1939 roku Krystyna odbyła kilka ważnych podróży, jeżdżąc na nartach przez granicę polsko-węgierską, aby przywieźć informacje wywiadowcze, a także pieniądze, broń, a nawet ludzi.

Jej działalność została jednak odnotowana przez odpowiednie władze i w całej Polsce wyznaczono nagrodę za jej schwytanie.

Jej praca wywiadowcza miała kluczowe znaczenie i w tym czasie była w stanie zbierać informacje i zdobywać zdjęcia niemieckich oddziałów na granicy ze Związkiem Radzieckim w czasie, gdy oba mocarstwa rzekomo uzgodniły pakt o nieagresji.

Jednak w styczniu 1941 r. Krystyna i Andrzej zostali odkryci przez gestapo i aresztowani na Węgrzech.

W obliczu niepewnego losu, dwa dni po przesłuchaniu, Krystyna postanowiła ugryźć się w język, tak że zaczęła produkować krew w ustach, wskazując swoim porywaczom, że może cierpieć na gruźlicę. Zarówno Krystyna, jak i Andrzej zostali zwolnieni po podejrzeniach, że cierpią na gruźlicę, która jest niezwykle zaraźliwa.

Po uwolnieniu otrzymali brytyjskie paszporty i nowe tożsamości: ona stała się znana jako Christine Granville, podczas gdy Andrzej przyjął nazwisko Andrew Kennedy. Zachowała to nazwisko po wojnie, kiedy została naturalizowaną obywatelką brytyjską.

Zostały przemycone z Węgier do Jugosławii, a następnie, ukryte w bagażnikach dwóch samochodów, uciekły z okupowanej przez nazistów Europy i ostatecznie bezpiecznie dotarły do kwatery głównej SOE w Egipcie.

Po ich przybyciu Brytyjczycy pozostali podejrzliwi wobec tej pary, dopóki dochodzenie nie wykluczyło, że byli podwójnymi agentami.

Christine pozostała użytecznym trybikiem w brytyjskiej sieci wywiadowczej, ponieważ jej przewidywania dotyczące niemieckiej inwazji na Związek Radziecki sprawdziły się, co skłoniło Winstona Churchilla do stwierdzenia, że była "jego ulubionym szpiegiem".

Brytyjczycy mieli teraz okazję wykorzystać jej umiejętności na swoją korzyść, ale byli również świadomi, że nie chcą stracić jej w terenie. Po ukończeniu pracy w Kairze, gdzie została przeszkolona w zakresie łączności bezprzewodowej, w lipcu 1944 r. znalazła się na misji, tym razem we Francji.

Bojownicy ruchu oporu) w okolicach Savournon, Hautes-Alpes w sierpniu 1944 r. Agenci SOE: druga od prawej Krystyna Skarbek, trzeci John Roper, czwarty Robert Purvis

Po zrzuceniu na spadochronie na terytorium okupowane przez nazistów na południu Francji, jej rolą była pomoc w działaniach francuskiego ruchu oporu, zanim Amerykanie byli w stanie rozpocząć inwazję naziemną.

Działała jako zastępca dowódcy Francisa Cammaertsa, który był odpowiedzialny za wszystkie tajne sprawy w regionie. Razem podróżowali przez terytorium zajęte przez nazistów, utrzymując otwarte linie komunikacyjne ruchu oporu, a nawet udało im się uciec przed niemiecką ofensywą, wędrując prawie 70 mil, aby uciec przed rzezią.

W tym czasie Granville zyskała reputację dzięki swojemu opanowaniu i zimnej krwi, zwłaszcza w obliczu wielu realnych zagrożeń. Podczas gdy działała pod innym kryptonimem, Pauline Armand, Granville została zatrzymana na granicy włoskiej przez niemieckich oficerów, którzy zmusili ją do podniesienia rąk, co w tym momencie ujawniło dwa granaty pod każdą pachą, gotowe do upuszczenia przez nią, jeśli nie uciekną.Niemieccy żołnierze zareagowali raczej ucieczką, niż zabiciem jej na miejscu.

Dzięki swojej zaradności zyskała reputację odważnej osoby, która dała o sobie znać, gdy udało jej się uratować z rąk gestapo rodaka Cammaertsa i dwóch innych agentów ruchu oporu.

Mając nerwy ze stali, zwróciła się do niemieckiej policji jako brytyjska agentka i siostrzenica generała Montgomery'ego, twierdząc, że ma prawo zapewnić ich uwolnienie, grożąc gestapo, że spotkają ich represje, jeśli jej agenci zostaną straceni, ponieważ brytyjska ofensywa była bliska.

Dzięki pomocy belgijskiego łącznika, a także łapówce w wysokości dwóch milionów franków, Christine była w stanie zapewnić ich uwolnienie: Cammaerts i dwaj inni agenci wyszli na wolność.

Jej śmiałe wyczyny, bardziej przypominające scenę filmową niż prawdziwe życie, przyniosły jej Medal George'a i OBE od Brytyjczyków, a także Croix de Guerre od Francuzów, którzy uhonorowali jej ogromną odwagę.

Była to jej ostatnia misja, ponieważ wojna dobiegła końca, a Niemcy zostali pokonani.

Niestety, jej powojenne życie okazało się mniej udane, ponieważ miała trudności z przystosowaniem się do nowego życia, a w bardzo krótkim czasie jej połowa odprawy z SOE została zatrzymana.

W tym momencie chciała zostać obywatelką brytyjską, jednak proces składania wniosków był powolny i musiała czekać do 1949 roku.

Na czas poszukiwania stałej pracy zamieszkała w domu prowadzonym przez Polskie Stowarzyszenie Pomocy. W międzyczasie zmuszona była podejmować stosunkowo proste prace jako sprzątaczka, sklepowa i operatorka centrali telefonicznej.

Jej upragniona kariera w służbie dyplomatycznej nie była możliwa: po złożeniu podania o pracę w brytyjskiej misji ONZ w Genewie została odrzucona z powodu braku znajomości języka angielskiego.

Teraz bez stałego zatrudnienia znalazła pracę na statku wycieczkowym jako stewardesa, gdzie zainteresowała się kolegą ze statku, Dennisem Muldowneyem.

Jej uroda nie zmalała, z łatwością przyciągała potencjalnych partnerów, w tym nikogo innego jak brytyjskiego pisarza powieści szpiegowskich, Iana Fleminga. Mówiono, że oboje rozpoczęli roczny romans, a Fleming podobno wykorzystał Christine jako inspirację dla swojej postaci Jamesa Bonda, Vesper Lynd w "Casino Royale".

Niestety dla Christine, jej pełne wrażeń życie, piękno i intrygi doprowadziły do zazdrości ze strony wielu innych członków załogi.

W międzyczasie Muldowney rozwinął niezdrową obsesję na jej punkcie i zaczął ją prześladować po jej powrocie do Londynu.

15 czerwca 1952 r. Christine opuściła swój pokój hotelowy, gotowa wyruszyć w podróż ze swoim długoletnim kochankiem Kowerskim. Widząc jej spakowane torby, Muldowney skonfrontował się z nią, a kiedy wyjaśniła, zaczął dźgać ją w klatkę piersiową, zabijając ją na korytarzu.

Muldowney przyznał się później do jej śmierci i został powieszony dziesięć tygodni później.

Christine Granville została pochowana na rzymskokatolickim cmentarzu w Londynie kilka dni po śmierci, pozostawiając po sobie wielkie dziedzictwo.

Odwaga Christine odegrała kluczową rolę w ocaleniu niezliczonych istnień ludzkich i podtrzymaniu ruchu oporu w całej Europie w najtrudniejszych czasach wojny.

Jessica Brain jest niezależną pisarką specjalizującą się w historii. Mieszka w Kent i jest miłośniczką wszystkiego, co historyczne.