Święty Dunstan był wybitną angielską postacią religijną w okresie anglosaskim i stał się ważnym doradcą wielu królów Wessex, pomagając zainicjować reformy klasztorne i wpływać na decyzje administracyjne w królewskim domu.

Później został uznany za świętego za swoją pracę, za życia pełnił funkcję opata opactwa Glastonbury, biskupa Worcester, a także Londynu i arcybiskupa Canterbury. Jego awans w szeregach duchowieństwa pokazał jego umiejętności, wpływy i popularność, która miała objąć kolejne pokolenia królów.

Ten słynny angielski biskup rozpoczął swoje życie w Somerset w małej wiosce Baltonsborough. Urodził się w rodzinie ze szlachecką krwią, jego ojciec Heorstan był wiodącym szlachcicem Wessex z nieocenionymi koneksjami, które pomogły Dunstanowi w wybranej przez niego ścieżce.

W młodości był pod opieką irlandzkich mnichów, którzy osiedlili się w opactwie Glastonbury, które w tamtym czasie było miejscem pielgrzymek wielu chrześcijan. Bardzo szybko zwrócił na siebie uwagę swoją inteligencją, umiejętnościami i oddaniem Kościołowi.

Z rodzicami wspierającymi jego drogę, najpierw wstąpił do służby arcybiskupa Aethelhelma z Canterbury, swojego wuja, a następnie na dwór króla Athelstana.

Król Athelstan

W krótkim czasie talenty Dunstana przyniosły mu przychylność króla, co rozwścieczyło jego otoczenie. W akcie zemsty za jego popularność powstał plan usunięcia Dunstana i oczernienia jego imienia poprzez powiązanie go z praktyką ciemnych sztuk.

Niestety te bezpodstawne oskarżenia o czary wystarczyły, aby Dunstan został usunięty przez króla Athelstana i musiał stawić czoła torturom po opuszczeniu pałacu. Po tym, jak został zaatakowany, napadnięty i wrzucony do szamba, Dunstan udał się do schronienia w Winchesterze, gdzie Aelfheah, biskup Winchesteru, zachęcał go do zostania mnichem.

Choć początkowo sceptycznie podchodził do tego ogromnego wyboru życiowego, niebezpieczna obawa o zdrowie, której doświadczył, gdy na jego ciele pojawiły się obrzękłe grudki, wystarczyła, by Dunstan zmienił zdanie. Najprawdopodobniej była to forma zatrucia krwi w wyniku jego przerażającego pobicia, obawy o jego zdrowie pozwoliły Dunstanowi podjąć decyzję o zostaniu mnichem i w 943 r. przyjął święcenia kapłańskie i został wyświęcony przezBiskup Winchesteru.

W nadchodzących latach spędził życie jako pustelnik w Glastonbury, gdzie doskonalił różnorodne umiejętności i talenty, takie jak praca jako artysta, muzyk i złotnik.

Co więcej, to właśnie w tym czasie miała mieć miejsce mitologia rzekomego spotkania Dunstana twarzą w twarz z diabłem, która w nadchodzących latach zyskała status legendy.

Tak różnorodne talenty rozwinięte w czasie jego samotności nie pozostały niezauważone, szczególnie przez wybitne postacie na dworze anglosaskim, w tym Lady Aethelflaed, siostrzenicę króla Athelstana. Dunstan był tak zakochany w niej, że przyjęła go jako bliskiego doradcę, a po jej śmierci pozostawiła mu znaczny spadek, który później wykorzystał na reformy klasztorne.

Jego rosnące znaczenie zostało zauważone przez nowego monarchę, króla Edmunda, który w 940 r. zastąpił odchodzącego króla Athelstana, który tak brutalnie wyrzucił Dunstana z dworu.

W tym samym roku został wezwany na dwór królewski, by objąć stanowisko ministra.

Niestety dla Dunstana, zazdrość, którą wzbudził wcześniej, służąc królowi, miała się powtórzyć, ponieważ jego wrogowie wymyślili sposoby na usunięcie go ze stanowiska. Co więcej, król Edmund wydawał się skłonny go odesłać, aż do tajemniczego doświadczenia podczas polowania, podczas którego prawie stracił życie nad przepaścią. Mówi się, że wtedy zdał sobie sprawę ze złego traktowania swoich dzieci.Dunstan przysiągł, że teraz, gdy jego życie zostało oszczędzone, naprawi swoje grzechy i udał się do Glastonbury, obiecując przestrzeganie zasad religijnych i oddanie.

W 943 r. Dunstan otrzymał od króla Edmunda funkcję opata Glastonbury, co pozwoliło mu wcielić w życie idee reformy klasztoru i rozwoju kościoła.

Jednym z jego pierwszych zadań była przebudowa samego opactwa, która obejmowała rozbudowę kościoła św. Piotra i klasztornej klauzury.

Wraz z fizyczną budową opactwo Glastonbury stanowiło idealne miejsce do ustanowienia monastycyzmu benedyktyńskiego i zaszczepienia jego nauk i ram w kościele.

Nie wszyscy mnisi w Glastonbury przestrzegali reguły benedyktyńskiej, jednak jego reformy zapoczątkowały ruch, który był kontynuowany przez kolejne pokolenia królów.

Co więcej, pod jego kierownictwem opactwo stało się również epicentrum nauki, ponieważ założono szkołę, która wkrótce zyskała dobrą reputację dzięki wzbogaceniu edukacji miejscowych dzieci.

W krótkim czasie Dunstanowi udało się nie tylko fizycznie odbudować kościół w Glastonbury, ale także opracować nowe praktyki, stworzyć centrum nauki i zapoczątkować szeroko zakrojone reformy klasztorne, które zmieniły pokolenie duchownych i praktyki religijne w społeczności anglosaskiej.

Zaledwie dwa lata po objęciu tronu król Edmund zginął w bójce w Gloucestershire, a jego następca, młodszy brat Eadred, objął władzę.

King Eadrted

Po sukcesji król Eadred otoczył się tym samym królewskim orszakiem, co jego brat, który obejmował Eadgifu, matkę Eadreda, arcybiskupa Canterbury, Athelstana, ealdormana Wschodniej Anglii (znanego jako Półkról) i oczywiście Dunstana, opata Glastonbury.

Do tego stopnia, że podczas swoich dziesięcioletnich rządów Eadred powierzył Dunstanowi nie tylko obowiązki duchowne, ale także władzę królewską, taką jak możliwość wydawania kart w jego imieniu.

Poziom jego zaufania do Dunstana był tak wysoki, że za panowania Eadreda poczyniono znaczne postępy, szczególnie w odniesieniu do angielskiej reformy benedyktyńskiej, która została ułatwiona dzięki wsparciu Eadreda.

W drugiej połowie swojego panowania Dunstan podjął się bardziej oficjalnych obowiązków królewskich, podczas gdy zdrowie Eadreda zawiodło, a czyniąc to, odmówił roli biskupa zarówno w Winchesterze, jak i Crediton, aby pozostać blisko króla.

Po śmierci Eadreda w 955 r. los Dunstana miał się znacznie zmienić, ponieważ sukcesja króla Eadwiga, najstarszego syna byłego króla Edmunda, okazała się zupełnie inną formą władzy królewskiej.

Niemal natychmiast po tym, jak Eadwig został ogłoszony królem, wykazał się wątpliwym charakterem moralnym i niechęcią do wypełniania królewskich obowiązków, na co Dunstan szybko zwrócił uwagę.

Podczas ceremonii w Kingston-upon-Thames, Eadwig został przyłapany przez Dunstana na wymykaniu się z bankietu, aby cieszyć się towarzystwem matki i córki w innym pokoju. To nieodpowiedzialne zachowanie zostało uznane za naganne przez Dunstana, który upomniał jego zachowanie, pierwsze spotkanie króla i opata, które nadało ton reszcie ich relacji.

Eadwig zostaje odciągnięty przez św. Dunstana

W nadchodzących miesiącach Eadwig starał się odciąć od otaczających go ludzi i zdystansować się od rządów wuja. W tym celu pozbył się najbliższych mu osób, w tym Dunstana.

Takie podziały miały miejsce, gdy wybrał na swoją narzeczoną Aelgifu, młodszą kobietę, która towarzyszyła mu podczas ceremonii. Drugą kobietą w jego towarzystwie była jej matka, Aethelgifu, której ambicje, by zobaczyć córkę poślubioną królowi, sprawiły, że naciskała na Eadwiga, by wygnał Dunstana z jego pozycji.

Dunstan i inni członkowie kościoła potępili jego wybór narzeczonej, a zatem, chcąc kontynuować małżeństwo bez przeszkód, Dunstan uciekł w obawie o swoje życie, najpierw do swojego klasztoru, a następnie, gdy zdał sobie sprawę, że nie jest bezpieczny, udało mu się przepłynąć kanał La Manche do Flandrii.

W obliczu perspektywy nieokreślonego wygnania, podczas gdy Eadwig pozostawał u władzy, Dunstan wstąpił do opactwa Mont Blandin, gdzie mógł studiować kontynentalny monastycyzm, inspirując własne pragnienia reform w Kościele angielskim.

Na szczęście dla Dunstana jego wygnanie trwało krótko, ponieważ młodszy i znacznie bardziej popularny brat Edgara został wybrany na króla północnych terytoriów.

Król Edgar, który później stał się znany jako "Spokojny", szybko odwołał Dunstana z wygnania.

Po powrocie został konsekrowany na biskupa przez arcybiskupa Oda i został biskupem Worcester w 957 r., a w następnym roku jednocześnie biskupem Londynu.

Edgar

W 959 r., po śmierci Jadwigi, Edgar oficjalnie został jedynym królem Anglii, a jednym z jego pierwszych aktów było mianowanie Dunstana arcybiskupem Canterbury.

W tej nowej roli Dunstan kontynuował swoje reformy, a tym samym pomógł zapoczątkować okres religijnej i intelektualnej ciekawości, który osiągnął szczyt wraz z rozwojem klasztorów, katedr i wspólnot mnichów, posuwając się nawet do zainicjowania misjonarzy do Skandynawii.

W 973 r. ukoronowaniem kariery Dunstana była jego koronacja króla Edgara, która w przeciwieństwie do współczesnych koronacji nie oznaczała początku jego panowania, ale raczej celebrację jego królewskości. Ceremonia ta, zaprojektowana przez Dunstana, stanowiła podstawę przyszłych pokoleń ceremonii koronacyjnych dla królów w nadchodzących stuleciach, aż do dnia dzisiejszego.

Co więcej, pomogło to również ugruntować panowanie Edgara, ponieważ inni królowie Wielkiej Brytanii przysięgali wierność podczas procesji łodzi.

Prawie dwadzieścia lat spokojnej ciągłości, rozwoju i bezpieczeństwa miało miejsce pod rządami króla Edgara, z wpływami Dunstana zawsze w pobliżu.

W 975 r., kiedy zmarł król Edgar, Dunstan z kolei pomógł w zapewnieniu tronu jego synowi, Edwardowi Męczennikowi.

Niestety, jego panowanie zostało brutalnie przerwane przez morderstwo z rąk jego ambitnego przyrodniego brata i matki. Kiedy do władzy doszedł król Aethelred Niegotowy, kariera Dunstana zaczęła słabnąć, a on sam wycofał się z życia dworskiego, wybierając zamiast tego religijne i edukacyjne zajęcia w szkole katedralnej w Canterbury.

Jego oddanie kościołowi, reformom i nauce trwało aż do śmierci w 988 r. Następnie został pochowany w katedrze w Canterbury, a kilkadziesiąt lat później, w 1029 r., został formalnie kanonizowany, stając się w ten sposób świętym Dunstanem w uznaniu całej jego pracy.

Jego popularność jako świętego trwała jeszcze długo po jego śmierci.

Jessica Brain jest niezależną pisarką specjalizującą się w historii. Mieszka w Kent i jest miłośniczką wszystkiego, co historyczne.

Opublikowano 25 maja 2023 r.