Falkirk yn Skotlân is it thús fan The Kelpies, de grutste hynsteskulptuer yn 'e wrâld. Dizze 30 meter hege skulptueren fan 'e hynstekop, dy't yn april 2014 ûntbleate binne, lizze yn Helix Park tichtby de M9 autodyk en binne in monumint foar Skotlân's hynstekrêftige yndustriële erfgoed.

Mar wat binne 'kelpies'?

In kelpie is in foarm-feroarjende wettergeast fan Skotske leginde. De namme kin ôflaat wurde fan 'e Skotsk-Gaelyske wurden 'cailpeach' of 'colpach', wat heul of koal betsjut. Der wurdt sein dat kelpies by rivieren en streamkes achterfolgje, meast yn de foarm fan in hynder.

De Kelpies yn Falkirk (foto © Beninjam200, WikiCommons)

Mar pas op ... dit binne kweade geasten! De kelpie kin ferskine as in tamme pony by in rivier. It is foaral oantreklik foar bern - mar se moatte soargje, foar ien kear op 'e rêch sil har kleverige magyske hûd har net tastean om te klimmen! Sadree't se op dizze manier ynsletten is, sil de kelpie it bern de rivier yn slepe en him dan ite.

Dizze wetterhynders kinne ek yn minsklike foarm ferskine. Se kinne materialisearje as in prachtige jonge frou, yn 'e hope jonge manlju nei har dea te lokjen. Of se kinne de foarm oannimme fan in hierige minske dy't by de rivier loert, ree om út te springen op net-fermoedende reizgers en se te ferpletterjen yn in ûndeugdlike greep.

Kelpies kinne ek har magyske krêften brûke om in oerstreaming op te roppen om in reizger fuort te feie nei in wetterigegrêf.

It lûd fan de sturt fan in kelpie dy't it wetter ynkomt, liket op dat fan tonger. En as jo by in rivier lâns geane en in ûnierds gejanken of janken hearre, pas op: it kin in kelpie warskôgje foar in oankommende stoarm.

Mar der is goed nijs: in kelpie hat in swak plak – syn knibbel. Eltsenien dy't in kelpie syn toutsje yn 'e hân krije kin, hat it kommando oer it en elke oare kelpie. In finzene kelpie wurdt sein te hawwen de krêft fan op syn minst 10 hynders en it kondysje fan folle mear, en wurdt tige wurdearre. It wurdt geroften dat de MacGregor-klan in kelpies-túm hat, troch de generaasjes trochjûn en sein te kommen fan in foarfaar dy't it fan in kelpie by Loch Slochd helle.

De kelpie wurdt sels neamd yn Robert Burns' gedicht, 'Adres to the Deil':

“...When thowes dissolve the snawy hoord

An' float the jinglin' ​​icy boord

Then, water-kelpies haunt the foord

By jo rjochting

En 'nighted trav'llers binne allur'd

Ta har ferneatiging ...”

In gewoan Skotsk folksferhaal is dat fan de kelpie en de tsien bern. Nei't er njoggen bern op 'e rêch lokke, jaget it de tsiende efter. It bern strykt oer de noas en syn finger komt gau fêst te sitten. Hy slagget syn finger ôf te snijen en ûntkomt. De oare njoggen bern wurde it wetter yn sleept, om nea wer te sjen.

Der binne in protte ferlykbere ferhalen fan wetterhynders ynmytology. Yn Orkney is der de nuggle, yn Shetland de shoopiltee en op it eilân Man, de 'Cabbyl-ushtey'. Yn de Welske folkloare binne der ferhalen fan de ‘Ceffyl Dŵr’. En yn Skotlân is der in oar wetterhynder, de 'Each-uisge', dy't yn lochs lústert en bekend stiet om noch wreedder te wêzen as de kelpie.

Dus de folgjende kear kuierje jo by in moaie rivier of stream. , wach wêze; jo wurde miskien út it wetter besjoen troch in kweade kelpie ...