John Bull is een denkbeeldig figuur die een personificatie is van Engeland, vergelijkbaar met de Amerikaanse 'Uncle Sam'. Hij wordt in cartoons en karikaturen afgebeeld als een welvarende boer uit de 18e eeuw.

John Bull verschijnt voor het eerst als personage in een reeks politieke satires van John Arbuthnot (1667-1735). Arbuthnot was een Schotse wetenschapper, arts en politiek satiricus. In zijn reeks pamfletten over John Bull, 'The History of John Bull', werd John Bull geïntroduceerd als de typische Engelsman: "an honest plain-dealing fellow, choleric, bold, and of a very inconstant temper" (uit De wet is een bodemloze put).

Tegen 1762 hadden James Gillray en andere karikatuurgraveurs John Bull in hun werk opgenomen en verscheen hij als cartoon van Sir John Tenniel in het tijdschrift Punch.

Bull wordt meestal afgebeeld als een stevige man in een smoking met rijbroek en een Union Flag gilet, gekleed in de mode van de Regency periode. Hij draagt ook een lage topper (soms een John Bull topper genoemd) op zijn hoofd en wordt vaak vergezeld door een buldog. Zijn grootte en ogenschijnlijke gulzigheid vertegenwoordigden welvaart in een tijd waarin roze wangen en mollige gezichten een teken van goede gezondheid waren.

Het karakter van John Bull was dat van een drinkebroer, hardhoofdig, nuchter, wars van intellectualisme, dol op honden, paarden, bier en plattelandssporten.

De achternaam van John Bull doet denken aan de vermeende voorliefde van de Engelsen voor rundvlees, weerspiegeld in de Franse bijnaam voor Engelsen les rosbifs (de "Roast Beefs").

Tijdens de Napoleontische oorlogen werd John Bull het nationale symbool van vrijheid, van trouw aan koning en land, en van verzet tegen Franse agressie. Hij was de gewone man in de straat, die indien nodig met zijn blote handen tegen Napoleon zou vechten.

Tegen 1800 werd hij ook gezien als een assertiever figuur in de binnenlandse politiek, bereid om de koninklijke familie en de regering te bekritiseren, waardoor mensen buiten het traditionele politieke proces een stem kregen.

John Bull werd zo bekend dat zijn naam vaak opdook in boeken, toneelstukken, periodieken en als merknaam of handelsmerk. Hoewel hij vaak werd gebruikt tijdens de Tweede Wereldoorlog, is John Bull sinds de jaren 1950 minder vaak gezien.

Wervende poster voor de Eerste Wereldoorlog

John Bull wordt nog steeds met genegenheid bekeken door veel Engelsen. Zoals Uncle Sam de iconische representatie is van de Verenigde Staten, zo is John Bull de personificatie van het karakter van de Engelsen: eerlijk, gul, recht door zee, met levenslust en bereid om op te staan en te vechten voor waar hij in gelooft.

Voetnoot:

In het echt bestond er een John Bull, een van de meest vooraanstaande Engelse klavierspelers van zijn tijd. John Bull (1562 - 1628) was in dienst van koningin Elizabeth I voordat hij zijn toevlucht zocht in Nederland om verschillende aanklachten, waaronder overspel, die in Engeland tegen hem waren ingediend, te ontlopen. Hij stond bekend als organist en virginalist.*

Bull schreef klaviercomposities, waarvan The King's Hunt de bekendste is. Hij wordt ook beschouwd als de componist van 'God Save the King' - de melodie zou na zijn dood tussen zijn papieren zijn gevonden.

*Virginaal - een vorm van een toetsinstrument met een mechanisme om te tokkelen in plaats van op de snaren te slaan.