Richard II werd slechts tien jaar oud en nam de kroon aan. Hij werd koning van Engeland in juni 1377 tot zijn vroegtijdige en catastrofale dood in 1399.

Richard werd in januari 1367 geboren in Bordeaux en was de zoon van Edward, Prins van Wales, beter bekend als de Zwarte Prins. Zijn vaders succesvolle militaire escapades tijdens de Honderdjarige Oorlog hadden hem veel lof opgeleverd, maar in 1376 bezweek hij aan dysenterie en liet Edward III achter zonder erfgenaam.

Ondertussen maakte het Engelse parlement snel afspraken, uit angst dat Richards oom John of Gaunt de troon zou bestijgen in plaats van de Zwarte Prins. Om dit te voorkomen kreeg Richard het prinsdom Wales en erfde hij verschillende titels van zijn vader, zodat Richard te zijner tijd de volgende koning van Engeland zou worden.

Toen Edward na een lange regeerperiode van vijftig jaar overleed, werd Richard op 16 juli 1377 in Westminster Abbey tot koning gekroond.

Scène na de kroning van koning Richard II

Om het hoofd te bieden aan de voortdurende dreiging die John of Gaunt vormde voor de jonge koning, werd Richard omringd door "raden", waarvan Gaunt werd uitgesloten. Onder de raadsleden bevonden zich echter ook Robert de Vere, de 9e graaf van Oxford, die aanzienlijke controle zou krijgen over koninklijke zaken terwijl Richard nog niet volwassen was. Tegen 1380 werd de raad met argwaan bekeken doorhet Lagerhuis en werd opgeheven.

Richard was nog maar een tiener en bevond zich midden in een onstabiele politieke en sociale situatie, die hij van zijn grootvader had geërfd.

De gevolgen van de Zwarte Dood, het voortdurende conflict met Frankrijk en Schotland, om nog maar te zwijgen van de steeds hogere belastingen en de anti-klerikale oproer veroorzaakten een grote golf van grieven die onvermijdelijk leidde tot sociale onrust, namelijk de Boerenopstand.

Dit was een tijd waarin Richard zichzelf moest bewijzen, iets wat hij met groot gemak deed toen hij op slechts veertienjarige leeftijd met succes de Boerenopstand onderdrukte.

In 1381 kwam de combinatie van sociale en economische zorgen tot een hoogtepunt. De Boerenopstand begon in Kent en Essex, waar een groep boeren, onder de beroemde leiding van Wat Tyler, bijeenkwam in Blackheath. Het leger van boeren, bijna 10.000 man sterk, was bijeengekomen in Londen, woedend over de vlaktaks. De verslechterende relatie tussen boer en landeigenaar was alleen maar verergerd door de Zwarte Dood enDe poll tax van 1381 was de druppel: anarchie volgde al snel.

Een van de eerste doelwitten van deze bende boeren was John of Gaunt die zijn roemruchte paleis tot de grond toe liet afbranden. Vernietiging van eigendommen was slechts het eerste stadium: de boeren gingen verder met het vermoorden van de aartsbisschop van Canterbury, die ook Lord Chancellor was, Simon Sudbury. Bovendien werd de Lord High Treasurer, Robert Hales, in deze tijd ook vermoord.

Terwijl de boeren op straat het einde van de lijfeigenschap eisten, schuilde Richard in de Tower of London, omringd door zijn raadsleden. Men was het er al snel over eens dat onderhandelen de enige tactiek was die ze hadden en Richard II nam het voortouw.

Richard confronteert de rebellen

Richard, nog maar een jonge jongen, ontmoette de rebellengroep twee keer en deed een beroep op hun roep om verandering. Het was een moedige daad voor elke man, laat staan voor een tienerjongen.

Richard's beloften werden echter in twijfel getrokken door Wat Tyler: dit, gecombineerd met een onrustige spanning die aan beide kanten broeide, leidde uiteindelijk tot een schermutseling. In de chaos en verwarring trok de burgemeester van Londen, William Walworth, Tyler van zijn paard en doodde hem.

De rebellen waren woedend over deze daad, maar de koning bracht de situatie snel tot bedaren met de woorden:

"Jullie zullen geen andere aanvoerder hebben dan mij".

De rebellengroep werd van het toneel weggeleid terwijl Walworth zijn troepen verzamelde. Richard gaf de boerengroep de kans om ongedeerd naar huis terug te keren, maar in de dagen en weken die volgden, met nieuwe uitbraken van opstand in het hele land, koos Richard ervoor om hen met veel minder mildheid en clementie te behandelen.

"Zolang we leven zullen we ernaar streven jullie te onderdrukken en jullie ellende zal een voorbeeld zijn voor het nageslacht".

De leiders werden geëxecuteerd en toen de laatste rebellen in Billericay waren verslagen, onderdrukte Richard de revolutionairen met ijzeren vuist. Zijn triomf versterkte zijn zelfvertrouwen dat hij het goddelijke recht had om als koning te regeren, maar Richards absolutisme kwam lijnrecht in conflict met die in het parlement.

Ontmoeting van Richard met Anne van Bohemen en Karel IV

Gesterkt door zijn succes met de Boerenopstand trouwde hij in januari 1382 met Anne van Bohemen, de dochter van Karel IV, de Heilige Roomse Keizer. Dit huwelijk was geïnitieerd door Michael de la Pole die een steeds belangrijkere rol aan het hof speelde. De verbintenis was een diplomatieke omdat Bohemen een nuttige bondgenoot tegen Frankrijk was in het voortdurende conflict van de Honderdjarige Oorlog.

Helaas bleek het huwelijk geen gelukkige te zijn. Het werd niet goed ontvangen in Engeland en bracht geen erfgenaam voort. Anne van Bohemen stierf later aan de pest in 1394, een gebeurtenis die Richard zwaar trof.

Terwijl Richard zijn beslissingen aan het hof bleef nemen, broeide er wrevel. Michael de la Pole werd al snel een van zijn favorieten, hij werd kanselier in 1383 en kreeg de titel graaf van Suffolk. Dit viel niet goed bij de gevestigde aristocratie, die tegenwerking kreeg van de favorieten van de koning, waaronder een andere figuur, Robert de Vere, die werd benoemd tot regent van Ierland in 1383.1385.

Ondertussen wierp een strafactie over de grens in Schotland geen vruchten af en een aanval van Frankrijk op Zuid-Engeland werd maar ternauwernood voorkomen. In deze tijd verzuurde de relatie tussen Richard en zijn oom John of Gaunt uiteindelijk en de groeiende ontevredenheid zou snel tot uiting komen.

John van Gaunt

In 1386 werd het Wonderbaarlijke Parlement gevormd met als belangrijkste doel hervormingsbeloften van de koning af te dwingen. Richard's voortdurende vriendjespolitiek had zijn impopulariteit doen toenemen, om nog maar te zwijgen van zijn eisen voor meer geld om Frankrijk binnen te vallen.

Het toneel was klaar: het Parlement, zowel het House of Lords als het House of Commons, verenigde zich tegen hem en klaagde Michael de la Pole aan wegens verduistering en nalatigheid.

Degenen die de impeachment hadden gelanceerd, bekend als de Lords Appellant, waren een groep van vijf edelen, waaronder een oom van Richard, die de steeds autoritairder wordende macht van zowel de la Pole als de koning wilden beteugelen.

In reactie hierop probeerde Richard het parlement te ontbinden, maar hij kreeg te maken met ernstigere bedreigingen voor zijn eigen positie.

Met zijn eigen oom, Thomas van Woodstock, de hertog van Gloucester, aan het hoofd van de Lords Appellant, werd Richard geconfronteerd met de dreiging van afzetting.

Richard werd in het nauw gedreven en moest zijn steun aan de la Pole intrekken en hem ontslaan als kanselier.

Hij kreeg ook te maken met meer beperkingen in zijn bevoegdheid om nieuwe functies te benoemen.

Richard was beledigd door deze aanval op zijn goddelijke recht om te heersen en begon met het onderzoeken van juridische uitdagingen tegen deze nieuwe beperkingen. Het was onvermijdelijk dat de strijd fysiek zou worden.

In 1387 versloegen de Lords Appellant met succes Robert de Vere en zijn troepen in een conflict bij Radcot Bridge net buiten Oxford. Dit was een klap voor Richard, die meer als boegbeeld zou worden gehandhaafd terwijl de echte machtsverdeling bij het parlement lag.

Het jaar daarop veroordeelde het "genadeloze parlement" de favorieten van de koning, zoals de la Pole die naar het buitenland moest vluchten.

Dergelijke acties maakten Richard woedend, wiens absolutisme in twijfel werd getrokken. Binnen een paar jaar zou hij zijn tijd afwachten en zijn positie herbevestigen door de Lords Appellants te zuiveren.

In 1389 was Richard volwassen geworden en gaf hij zijn raadsleden de schuld van fouten uit het verleden. Bovendien kwam er op dat moment een soort verzoening tot stand tussen Richard en John of Gaunt, waardoor er de komende jaren een vreedzame overgang naar nationale stabiliteit mogelijk was.

In deze periode hield Richard zich bezig met de dringende kwestie van de wetteloosheid in Ierland en viel hij met succes binnen met meer dan 8.000 man. Hij onderhandelde in deze periode ook over een wapenstilstand van 30 jaar met Frankrijk, die bijna twintig jaar duurde. Als onderdeel van deze overeenkomst stemde Richard in met een huwelijk met Isabella, de dochter van Karel VI, wanneer zij meerderjarig zou worden. Een onorthodoxe verloving gezien het feit dat ze pas zes jaar oud was.oud op dat moment en het vooruitzicht van een erfgenaam was nog vele jaren verwijderd!

Terwijl de stabiliteit gestaag was gegroeid, zouden de wraakacties van Richard in de tweede helft van zijn regeerperiode een voorbeeld zijn van zijn tirannieke imago. Er vond een zuivering van de Lords Appellants plaats, waarbij zelfs zijn eigen oom Thomas van Gloucester werd geruimd, die wegens verraad in Calais gevangen werd gezet om vervolgens te worden vermoord. Ondertussen kwam de graaf van Arundel aan een plakkerig einde toen hij werd onthoofd voor zijnbetrokkenheid, terwijl de graven van Warwick en Nottingham in ballingschap werden gestuurd.

Belangrijker was misschien wel het lot van de zoon van John of Gaunt, Henry Bolingbroke, die voor tien jaar in ballingschap werd gestuurd. Zo'n straf werd echter snel verlengd door Richard toen John of Gaunt stierf in 1399.

Op dit punt drong het despotisme van Richard door in al zijn beslissingen en zijn oordeel over het lot van Bolingbroke zou zijn laatste nagel aan de doodskist blijken te zijn.

Bolingbroke's ballingschap werd verlengd en zijn landgoederen werden in beslag genomen, wat leidde tot een sfeer van bedreiging en intimidatie. Het Huis Lancaster vormde een echte bedreiging voor zijn koningschap.

In 1399 greep Henry Bolingbroke zijn kans, viel binnen en wierp Richard binnen een paar maanden omver.

Koning Hendrik IV

De weg naar de macht voor Bolingbroke was duidelijk en in oktober 1399 werd hij Koning Hendrik IV van Engeland.

De eerste taak op de agenda: Richard voor altijd het zwijgen opleggen. In januari 1400 stierf Richard II in gevangenschap in Pontefract Castle.

Jessica Brain is een freelance schrijfster gespecialiseerd in geschiedenis. Ze woont in Kent en is een liefhebber van alles wat met geschiedenis te maken heeft.