Spencer Perceval, geboren op 1 november 1762, was een opgeleid jurist die later de politiek inging en van 4 oktober 1809 tot zijn dood op 11 mei 1812 de functie van Britse premier bekleedde. Helaas voor Perceval zou hij niet herinnerd worden om zijn diensten aan de politiek, maar om zijn noodlottige einde, de enige Britse premier die werd vermoord.

Perceval werd geboren in Mayfair als zoon van John Perceval, de 2e graaf van Egmont, en Catherine Compton, ook bekend als barones Arden, de kleindochter van de 4e graaf van Northampton. Hij kwam uit een welgestelde familie met politieke connecties; hij was immers vernoemd naar de oudoom van zijn moeder, Spencer Compton, die premier was geweest. Ondertussen werkte zijn vader als politiek adviseur voorKoning George III en het koningshuis, wat hem natuurlijk goed van pas kwam voor zijn toekomstige carrière in de politiek.

Na zijn vertrek uit Cambridge begon Perceval aan een juridische carrière, hij ging naar Lincoln's Inn en voltooide zijn opleiding. Drie jaar later werd hij bij de balie geroepen en trad hij toe tot het Midland Circuit, waarbij hij zijn familie-geloofsbrieven gebruikte om een gunstige positie te verwerven.

Ondertussen waren hij en zijn broer in zijn privéleven verliefd geworden op twee zussen. Helaas was het huwelijk van zijn broer met Margaretta goedgekeurd door de vader, maar Spencer was niet zo fortuinlijk. Bij gebrek aan een titel, aanzienlijke rijkdom en een veelgeprezen carrière, moest het koppel wachten. De twee tortelduifjes hadden weinig andere keuze dan weg te lopen. In 1790 trouwde Spencer met JaneWilson, die was weggelopen op haar eenentwintigste verjaardag, een beslissing die vruchtbaar bleek want ze zouden uiteindelijk zes zonen en zes dochters krijgen in de veertien jaar die volgden.

Perceval probeerde zich ondertussen te vestigen als jurist en bekleedde vele functies, die hij dankzij zijn familieconnecties had verworven. In 1795 kreeg hij eindelijk meer erkenning toen hij besloot een anoniem pamflet te schrijven waarin hij pleitte voor de impeachment van Warren Hastings, die gouverneur-generaal van India was geweest en bekend stond om zijn wandaden. De pamflettengeschreven door Perceval trok de aandacht van William Pitt the Younger en hij kreeg de positie van Chief Secretary van Ierland aangeboden.

Hoewel Perceval dit aanlokkelijke aanbod afsloeg ten gunste van lucratiever werk als advocaat, werd hij het jaar daarop raadsman van de koning met een salaris van £1000 per jaar (£90.000 vandaag de dag). Dit was prestigieus voor een man die een van de jongsten ooit was die deze functie bekleedde.

Perceval's politieke carrière groeide van kracht naar kracht, want hij werd benoemd tot advocaat-generaal en later tot procureur-generaal onder de regering van Henry Addington. Gedurende zijn hele carrière hield hij vast aan overwegend conservatieve standpunten, doordrenkt van evangelische leer. Dit bleek doorslaggevend te zijn in zijn steun voor de afschaffing van de slavernij, samen met zijn landgenoot William Wilberforce.

In 1796 kwam Perceval in het Lagerhuis toen zijn neef, die het kiesdistrict Northampton had gediend, een graafschap erfde en in het Hogerhuis kwam. Na een betwiste algemene verkiezing diende Perceval uiteindelijk Northampton tot zijn dood zestien jaar later.

Toen William Pitt in 1806 stierf, legde hij zijn functie als procureur-generaal neer en werd hij de leider van de "Pittite" oppositie in het Lagerhuis. Later werd hij kanselier van de schatkist, een functie die hij twee jaar bekleedde voordat hij op 4 oktober 1809 premier werd.

In deze tijd had Perceval veel ontmoedigende taken, voornamelijk gedomineerd door de Napoleontische oorlogen met Frankrijk. Hij moest de nodige fondsen veiligstellen en ook de Orders in Council uitbreiden, een reeks decreten die bedoeld waren om andere neutrale landen te beperken die handel dreven met Frankrijk.

Tegen de zomer van 1809 leidde een nieuwe politieke crisis tot zijn benoeming tot premier. Eenmaal leider werd zijn taak er niet makkelijker op: hij kreeg vijf weigeringen in zijn poging om een kabinet te vormen en nam uiteindelijk zijn toevlucht tot het dienen als kanselier en premier. Het nieuwe ministerie bleek zwak en sterk afhankelijk van de steun van de achterban.

Desondanks doorstond Perceval de storm, ontweek hij controverses en slaagde hij erin fondsen te werven voor Wellingtons campagne in Iberia, terwijl hij tegelijkertijd de schuldenlast veel lager hield dan zijn voorgangers en opvolgers. De kwakkelende gezondheid van koning George III bleek ook een obstakel voor Perceval's leiderschap, maar ondanks de openlijke afkeer van de prins van Wales van Perceval, slaagde hij erin omde Regency Bill door het parlement loodsen.

In 1812 kwam er een abrupt einde aan Perceval's leiderschap. Het was avond, rond vijf uur op 11 mei 1812, toen Perceval, die het onderzoek naar de Orders in de Raad moest afhandelen, de lobby van het Lagerhuis binnenging. Daar wachtte een figuur hem op. De onbekende man stapte naar voren, trok zijn pistool en schoot Perceval in de borst. Het incident gebeurde in een kwestie van seconden, waarbij PercevalHij viel op de grond en sprak zijn laatste woorden: waren het "moord" of "oh mijn God", niemand weet het.

Er was niet genoeg tijd om hem te redden. Hij werd naar de volgende kamer gedragen, met een zwakke pols en een levenloos lichaam. Tegen de tijd dat de chirurg arriveerde, werd Perceval dood verklaard. De opeenvolging van gebeurtenissen die volgde werd gedomineerd door angst, paniek over het motief en speculatie over de identiteit van de moordenaar.

Deze onbekende figuur had niet geprobeerd te ontsnappen en men kwam er al snel achter dat hij alleen had gehandeld, waardoor de angst voor een opstand werd weggenomen. Zijn naam was John Bellingham, een koopman. Bellingham had rustig op de bank gezeten terwijl Perceval's ademloze lichaam naar de vertrekken van de Speaker werd gedragen. Toen men hem om antwoorden vroeg, een reden voor deze moord, antwoordde hij simpelweg dat hij eenrechtsweigering door de overheid.

De Speaker gaf het bevel om Bellingham over te brengen naar de Serjeant-at-Arm's kwartieren voor een hoorzitting onder leiding van Harvey Christian Combe. De geïmproviseerde rechtbank gebruikte parlementsleden die ook dienst deden als magistraten, luisterden naar ooggetuigenverslagen en gaven het bevel om Bellingham's huis te doorzoeken voor verdere aanwijzingen over zijn motivatie.

De gevangene bleef ondertussen volledig onaangedaan. Hij sloeg geen acht op de waarschuwingen voor zelfbeschuldiging, in plaats daarvan legde hij kalm zijn redenen uit voor het plegen van een dergelijke daad. Hij vertelde de rechtbank hoe hij was mishandeld en hoe hij had geprobeerd alle andere wegen te verkennen voordat hij voor deze keuze koos. Hij toonde geen berouw. Tegen acht uur 's avonds was hij aangeklaagd voor dePremier vermoord en naar de gevangenis gebracht in afwachting van een proces.

De moordenaar bleek een man te zijn die ten onrechte gevangen had gezeten in Rusland. Bellingham had gewerkt als koopman, die zich bezighield met import en export in Rusland. In 1802 werd hij beschuldigd van een schuld van 4.890 roebel. Als gevolg daarvan werd zijn reispas ingetrokken toen hij naar Groot-Brittannië zou terugkeren en werd hij later gevangengezet. Na een jaar in een Russische gevangenis kreeg hij zijnvrijlating en reisde onmiddellijk naar Sint-Petersburg om de gouverneur-generaal Van Brienen, die zo behulpzaam was geweest bij het veiligstellen van zijn gevangenschap, in staat van beschuldiging te stellen.

Dit maakte de ambtenaren in Rusland woedend en hij kreeg nog een aanklacht, wat resulteerde in zijn verdere gevangenschap tot 1808. Na zijn vrijlating werd hij op straat gezet in Rusland, nog steeds niet in staat om het land te verlaten. Uit pure wanhoop diende hij een verzoekschrift in bij de tsaar en uiteindelijk keerde hij in december 1809 terug naar Engeland.

Bij zijn aankomst op Britse bodem diende Bellingham een verzoekschrift in bij de regering voor compensatie voor zijn beproeving, maar hij werd geweigerd omdat Groot-Brittannië de diplomatieke betrekkingen met Rusland had verbroken.

Hoewel hij dit met tegenzin accepteerde, ondernam Bellingham drie jaar later verdere pogingen om compensatie te krijgen. Op 18 april 1812 ontmoette hij een ambtenaar op het ministerie van Buitenlandse Zaken die Bellingham adviseerde dat hij de vrijheid had om elke maatregel te nemen die hij nodig achtte. Twee dagen later kocht hij twee .50 kaliber pistolen; de rest is geschiedenis.

Bellingham, een man die uit was op gerechtigheid, richtte zich op de man aan de top. Na slechts een paar jaar premier te zijn geweest, stierf Perceval en liet een weduwe en twaalf kinderen achter. Op 16 mei werd hij in Charlton begraven tijdens een privébegrafenis en twee dagen later trof Bellingham zijn lot; hij werd schuldig bevonden en opgehangen.

Jessica Brain is een freelance schrijfster gespecialiseerd in geschiedenis. Ze woont in Kent en is een liefhebber van alles wat met geschiedenis te maken heeft.