Het bewind van Koning George V aan het begin van de twintigste eeuw was getuige van enkele van de meest dramatische veranderingen, niet alleen in de Britse geschiedenis maar over de hele wereld.

George V, de zoon van Edward VII, had niet verwacht koning te worden. Pas na de dood van zijn oudere broer, prins Albert Victor op achtentwintigjarige leeftijd, werd George troonopvolger.

Prinsen George en Albert Victor

Als troonopvolger had George zijn hele toekomst uitgestippeld, inclusief zijn huwelijk in 1893 met prinses Mary van Teck, die slechts een jaar eerder verloofd was met zijn broer, prins Albert.

Als jonge man had George zijn leven doorgebracht in dienst van de marine, een ervaring die zijn karakter dramatisch zou vormen. Na de dood van zijn broer zou hij echter gedwongen worden om met pensioen te gaan en een leven op te pakken dat meer geschikt was voor iemand die voorbestemd was om koning te worden.

Zijn huwelijk met de verloofde van zijn broer bleek succesvol genoeg en de huiselijkheid van het koninklijke leven op St James's Palace werd al snel een tweede natuur. Hij zou in zijn tijd, net als zijn vader, deelnemen aan veel high society sportieve bezigheden zoals schieten en golfen in plaats van iets bijzonder intellectueel.

In tegenstelling tot zijn vader werd hem echter niet de kans ontzegd om zich bezig te houden met het reilen en zeilen van het leven als royal en hij kreeg direct toegang tot documenten en informatie toen zijn vader in 1901 koning Edward VII werd.

Na de dood van zijn grootmoeder koningin Victoria in 1901 werd George prins van Wales, erfgenaam van de troon van zijn vader. Slechts negen jaar later, toen zijn vader stierf, werd George koning van het Verenigd Koninkrijk en de Britse dominions en keizer van India. Deze titels zou hij behouden tot zijn dood in 1936.

Zodra hij koning werd, erfde hij een constitutionele crisis die zijn vader had achtergelaten. Zo'n situatie was er rond de kwestie van het recht van het Hogerhuis om een veto uit te spreken over wetgeving in het Lagerhuis.

George wist dat het zijn plicht was om neutraal en objectief te blijven, maar de politieke onenigheid werd moeilijk te hanteren en in 1910 sloot hij een geheime overeenkomst om een aantal liberale peers aan te stellen om de Parliament Act erdoor te drukken. Uiteindelijk bleek zo'n overeenkomst niet nodig te zijn omdat een liberale overwinning bij de daaropvolgende verkiezingen in combinatie met een toegeving van de Lords aan de druk deParlementaire Wet zonder problemen door te voeren.

Toch waren de problemen nog niet voorbij voor George V, die zich verraden zou voelen door de aankondiging van Asquith het jaar daarop over zijn geheime overeenkomst, waardoor zijn competenties om zijn politieke plichten als koning te vervullen in twijfel werden getrokken.

Koning George V slaagde erin om tijdens zijn regeerperiode door verschillende crises te navigeren, maar niets kon het groeiende klimaat van politieke en militaire vijandigheid vanaf het vasteland, met keizer Wilhelm II aan het roer, bedwingen.

Tijdens het bewind van George zou zich al snel een Europees conflict ontvouwen dat een tijdperk van extreme politieke ideologieën inluidde. En dan hebben we het nog niet eens over de groeiende onafhankelijkheidsbewegingen in wat nu een uitgestrekt Brits Rijk was. Dit was een tijd van crisis, conflicten en dramatische veranderingen.

Na het aanpakken van de eerste constitutionele kwestie van het veto van de Lords vroeg in zijn regeerperiode, diende zich een tweede dilemma aan in de vorm van Irish Home Rule.

Een dergelijke kwestie leek in die tijd een burgeroorlog uit te lokken met een splitsing tussen degenen die een nieuwe en onafhankelijke Ierse staat wilden en degenen met loyalistische neigingen.

In juli 1914 riep de koning een Ronde Tafel Conferentie bijeen op Buckingham Palace, in een poging tot een soort bemiddeling zodat alle partijen hun geschillen konden bijleggen. Helaas zou het Ierse probleem nog complexer worden, zelfs na de Grote Oorlog toen de Ierse onafhankelijkheid werd toegekend.

Terwijl George aan het begin van zijn regeerperiode met binnenlandse uitdagingen werd geconfronteerd, stond hij op het punt om een veel grotere bedreiging het hoofd te bieden: de Eerste Wereldoorlog.

George V had pogingen ondernomen om met zijn neef keizer Wilhelm II te onderhandelen in een laatste wanhopige poging om een conflict te vermijden, maar tegen augustus 1914 bleek maar al te duidelijk dat oorlog onvermijdelijk was.

Het uitbreken van de oorlog maakte een einde aan een periode van relatieve stabiliteit en vrede. George zelf zou tijdens de hele oorlog een belangrijke figuur blijven, hij bezocht het Westelijk Front zeven keer en reikte onderscheidingen uit aan ongeveer 60.000 mensen. Zijn aanwezigheid was belangrijk voor het moreel en zijn bezoeken aan ziekenhuizen en oorlogsfabrieken in Groot-Brittannië zouden goed ontvangen worden.

In oktober 1915, toen hij op een van zijn bezoeken aan het Westelijk Front was, raakte hij betrokken bij een ongeluk waarbij hij van zijn paard werd gegooid, een verwonding die zijn gezondheid voor de rest van zijn leven beïnvloedde.

George V speelde een leidende rol in de gebeurtenissen, die pas in twijfel werd getrokken toen hij in 1917 Lloyd George's beslissing overstemde om de tsaar van Rusland, een andere neef van George, naar Engeland te laten komen. Deze beslissing was ingegeven door angst voor zijn eigen positie: een moment van zelfbehoud voor de koning dat zijn neef veroordeelde tot zijn lot in Rusland.

Koning George V (rechts) bezoekt het Westelijk Front, 1917

Ondertussen, als reactie op het anti-Duitse sentiment dat het conflict doordrong, veranderde George zijn naam van Saxe-Coburg in Windsor in 1917.

Gelukkig voor Groot-Brittannië en George V werd slechts een jaar later de overwinning uitgeroepen en was er een onmiddellijke nationale euforie over het feit dat ze zo'n beproeving hadden overleefd. Na de catharsis begon de realiteit van het leven na de oorlog echter door te dringen.

Opmerkelijk genoeg bleef het Britse Rijk intact, in tegenstelling tot Rusland, Duitsland, Oostenrijk-Hongarije en het Ottomaanse Rijk die in deze periode uiteenvielen.

Ondertussen leek het overwicht van Groot-Brittannië in de race om mondiale superioriteit steeds meer bedreigd te worden door een opkomend Amerika.

Voor het grootste deel werden Groot-Brittannië en zijn koloniën na de oorlog echter niet zo zwaar getroffen als andere grote Europese landen.

Dat wilde niet zeggen dat er geen veranderingen op komst waren. In Groot-Brittannië werd in 1922 de Ierse Vrijstaat uitgeroepen, wat helaas slechts het begin was van voortdurende moeilijkheden in de regio. Bovendien veranderde het politieke landschap ingrijpend toen in 1924 de eerste Labourregering werd gekozen onder premier Ramsay MacDonald.

Groot-Brittannië en de wereld waren aan het veranderen, al dan niet uit vrije wil. Er werden sociale, economische en politieke stappen vooruit gezet, zo veel zelfs dat tegen het einde van zijn regeerperiode het vooruitzicht van onafhankelijkheid voor sommige Britse dominions steeds waarschijnlijker werd.

Tegen 1931 waren naties zoals Australië, Nieuw-Zeeland, Canada en Zuid-Afrika steeds onafhankelijker geworden, terwijl het boegbeeld van de koning nog steeds stevig op zijn plaats zat. Zelfbestuur was nu aan de orde van de dag en George zou zich moeten neerleggen bij de benoeming van de eerste niet-Britse gouverneur-generaal van Australië in 1930.

Terwijl sommige gebieden die deel uitmaakten van het rijk een gemakkelijkere overgang maakten uit de klauwen van de Britse politieke controle, zouden andere naties een meer dramatische route nemen. Met Australazië dat de weg plaveide, leek ook India onrustig voor haar onafhankelijkheid en zelfbestuur.

Algemene staking, 1926.

Thuis sloegen de crisissen van de jaren 1920 hard toe in Groot-Brittannië en bij het grote publiek. De gebeurtenissen die de Algemene Staking van 1926 inluidden, gekoppeld aan de Wall Street Crash en de daaropvolgende Depressie lieten sociale en economische verwoesting achter.

De rol van de koning hierin was die van boegbeeld, iemand die opriep tot kalmte en redelijkheid terwijl hij zoveel mogelijk probeerde te voldoen aan de eisen en wensen van de regering.

George V slaagde erin om door deze momenten van conflict, crisis en chaos te navigeren en relatief onaangetast te blijven door de ervaring. Tegen het einde van zijn regeerperiode was er nog steeds veel genegenheid voor de koning en de monarchie in het algemeen, wat het duidelijkst bleek uit de viering van het Zilveren Jubileum in 1935, die zijn populariteit weerspiegelde.

Veel van wat zich in deze periode heeft ontwikkeld, heeft de weg geëffend voor de monarchie en haar relatie met het grote publiek vandaag de dag. Een voorbeeld hiervan is de blijvende traditie van de kerstboodschap, waarmee George V begon door middel van een radio-uitzending in 1932. Dit was een gedenkwaardig en iconisch moment dat een brug leek te slaan tussen het publiek en de monarchie.

Terwijl George zich na de viering van het jubileum gewaardeerd en geliefd voelde door het publiek, kwam zijn afnemende gezondheid al snel op de voorgrond te staan, gedomineerd door aanhoudende rookgerelateerde gezondheidsproblemen. Hij overleed in 1936 en liet zijn oudste zoon achter om hem op te volgen als koning.

George V was een plichtsgetrouwe koning geweest die de natie door de ene crisis na de andere loodste. Aan het einde van zijn regeerperiode was de wereld er heel anders uit komen te zien, met nieuwe uitdagingen en een nieuw sociaal, politiek en economisch klimaat.

Jessica Brain is een freelance schrijfster gespecialiseerd in geschiedenis. Ze woont in Kent en is een liefhebber van alles wat met geschiedenis te maken heeft.