"Sailor King" en "Silly Billy" waren bijnamen van William IV, een van de meest onwaarschijnlijke Britse koningen en, op dat moment, de oudste die de kroon ontving op vierenzestigjarige leeftijd.

Met twee oudere broers, George en Frederik, had Willem IV nooit verwacht koning te worden, maar ondanks deze onwaarschijnlijke toetreding bleek zijn heerschappij productief, bewogen en stabieler dan die van zijn voorgangers.

Hij werd in augustus 1765 geboren in Buckingham House, als derde kind van koning George III en zijn vrouw, koningin Charlotte. Zijn vroege leven verliep net als dat van andere jonge koningen; hij kreeg privéles in de koninklijke residentie, tot hij op dertienjarige leeftijd besloot om bij de Royal Navy te gaan.

Hij begon zijn carrière als adelborst en tijdens zijn diensttijd nam hij deel aan de Amerikaanse Onafhankelijkheidsoorlog in New York en was hij aanwezig bij de Slag om Cape St Vincent.

Het feit dat hij zo'n hooggeplaatst lid van de marine was, had echter ook nadelen, vooral toen George Washington het plan goedkeurde om hem te ontvoeren. Gelukkig voor William ontvingen de Britten informatie voordat het complot ten uitvoer kon worden gebracht en kreeg hij een bewaker ter bescherming.

Toen hij eind 1780 in West-Indië was, diende hij onder Horatio Nelson en de twee mannen raakten goed bevriend.

Omdat William bij de Royal Navy diende, boden zijn prestige en titel hem vergoedingen die zijn leeftijdsgenoten niet zouden hebben gekregen, zeker niet toen hij werd vrijgesproken voor zijn rol in een dronken gevecht in Gibraltar!

In 1788 kreeg hij het bevel over de HMS Andromeda en een jaar later werd hij benoemd tot vice-admiraal van de HMS Valiant. Daarom zou hij, toen hij de troon erfde, bekend worden als de "Sailor King".

Ondertussen leidde zijn verlangen om net als zijn broers hertog te worden, ondanks de bedenkingen van zijn vader, ertoe dat hij dreigde zich kandidaat te stellen in het Lagerhuis voor een kiesdistrict in Devon. Zijn vader, die niet wilde dat hij een spektakel van zichzelf zou maken, gaf toe en William werd hertog van Clarence en St Andrews en graaf van Munster.

In 1790 had hij de Royal Navy verlaten en slechts drie jaar later ging Groot-Brittannië in oorlog met Frankrijk. Hij verwachtte opgeroepen te worden om zijn land te dienen, maar zijn gemengde berichtgeving nadat hij zich in het House of Lords publiekelijk tegen de oorlog had verzet en later in hetzelfde jaar vóór de oorlog had gesproken, hielp zijn kansen op een positie niet.

Dat gezegd hebbende, in 1798 werd hij admiraal en later in 1811 admiraal van de vloot, hoewel zijn posities meer eervol waren omdat hij niet tijdens de Napoleontische oorlogen diende.

Ondertussen, zonder een actieve functie bij de marine, richtte hij zijn aandacht op politieke zaken en sprak hij openlijk over zijn verzet tegen de afschaffing van de slavernij.

Omdat hij in West-Indië had gediend, weerspiegelden veel van zijn opvattingen die van de plantage-eigenaren met wie hij tijdens zijn verblijf in contact was gekomen.

Zijn standpunten dwongen hem onvermijdelijk in conflict te komen met figuren die actief campagne voerden voor de afschaffing ervan, niemand minder dan de activist William Wilberforce die hij bestempelde als een "fanaticus of hypocriet".

Nadat hij zijn functie bij de Royal Navy had neergelegd, begon hij een relatie met de actrice "Mrs Jordan", ook bekend als Dorothea Bland. Ze was Iers, ouder dan hij en heette haar artiestennaam. Hun affaire zou lang duren en resulteren in tien buitenechtelijke kinderen die FitzClarence heetten.

De actrice Mrs Jordan

Na twintig jaar samen in schijnbaar huiselijke gelukzaligheid, koos hij ervoor om hun verbintenis te beëindigen in 1811, waarbij hij haar een financiële regeling gaf en de voogdij over haar dochters op voorwaarde dat ze niet zou terugkeren als actrice.

Toen ze deze afspraken niet nakwam, koos William ervoor om de voogdij op zich te nemen en de alimentatiebetalingen stop te zetten. Voor Dorothea Bland zou deze beslissing ertoe leiden dat haar leven uit de hand liep. Terwijl ze er niet in slaagde om haar carrière weer op te pakken, vluchtte ze voor haar schulden om in 1816 in Parijs in armoede te leven en te sterven.

Ondertussen wist William dat hij een vrouw moest vinden, vooral na de dood van Williams nichtje, prinses Charlotte van Wales, die het enige wettige kind van de prins-regent was.

Terwijl de toekomstige koning George IV vervreemd was van zijn vrouw Caroline van Brunswijk, was het onwaarschijnlijk dat hij voor een wettige erfgenaam zou kunnen zorgen. Het was op dit moment dat de positie van William leek te veranderen.

Hoewel er verschillende vrouwen in aanmerking kwamen voor de rol, viel de keuze uiteindelijk op de vijfentwintigjarige prinses Adelaide van Saksen-Coburg Meiningen. Op 11 juli 1818 trouwde William, inmiddels tweeënvijftig, met prinses Adelaide. Ze bleven twintig jaar in het huwelijk en kregen twee dochters die op jonge leeftijd stierven.

Koningin Adelaide

In de tussentijd erfde William's oudste broer George de troon van hun vader, die inmiddels was bezweken aan een geestesziekte. Hierdoor werd William tweede in lijn, alleen achter zijn broer, Frederick, hertog van York.

In 1827 overleed Frederick en liet William de vermoedelijke erfgenaam na.

Slechts drie jaar later verslechterde de gezondheid van koning George IV en op 26 juni overleed hij zonder wettige erfgenamen achter te laten, waardoor de weg vrij was voor zijn jongere broer, nu vierenzestig jaar oud, om koning te worden.

William was zo opgetogen dat hij door Londen reed en zijn opwinding niet kon verbergen.

Bij zijn kroning in september 1831 droeg zijn beslissing om een bescheiden ceremonie te houden bij aan zijn meer nuchtere imago. Terwijl hij zich in zijn rol als koning nestelde, deed Willem IV zijn best om zowel bij het publiek als bij degenen met wie hij in het parlement samenwerkte in de gunst te komen, zoals de toenmalige premier, de hertog van Wellington, opmerkte.

Tijdens zijn regeerperiode vonden er gedenkwaardige veranderingen plaats, niet in de laatste plaats de afschaffing van de slavernij in de koloniën in 1833, een onderwerp waartegen hij eerder veel weerstand had getoond in het Hogerhuis. Daarnaast diende de invoering van de Factory Act in 1833 vooral om meer beperkingen op te leggen aan het toen veel voorkomende gebruik van kinderarbeid.

In het daaropvolgende jaar werd de Poor Law Amendment Act ingevoerd als een maatregel om te helpen bij de armenzorg door middel van een systeem dat zou leiden tot de bouw van werkhuizen in het hele land. De wet werd door een grote meerderheid aangenomen en werd in die tijd gezien als een manier om de tekortkomingen van het oude systeem aan te pakken.

Misschien wel de beroemdste wet die tijdens zijn bewind werd aangenomen, was de Reform Act van 1832, die het kiesrecht uitbreidde naar de middenklasse, terwijl er nog steeds eigendomsbeperkingen golden. De keuze om een dergelijke hervorming in te voeren werd genomen door Lord Grey na de nederlaag van Wellington en zijn Tory-regering bij de algemene verkiezingen van 1830.

Aanvankelijk werden dergelijke pogingen tot hervorming afgeschoten in 1831 met de First Reform Bill die werd verworpen in het Lagerhuis. Het was op dit punt dat Grey er bij Willem op aandrong om het parlement te ontbinden, wat hij deed, waardoor nieuwe algemene verkiezingen werden afgedwongen zodat Lord Grey een groter mandaat voor parlementaire hervorming kon proberen te krijgen, tot groot ongenoegen van de Lords.

Lord Grey, nu aan de macht, wilde een hervorming doorvoeren in een kiesstelsel dat sinds de dertiende eeuw niet meer was veranderd.

Het systeem werd gekenmerkt door enorme inconsistenties in de parlementaire vertegenwoordiging in het hele land. In sommige noordelijke en geïndustrialiseerde kernlanden waren er zelfs geen parlementsleden om het kiesdistrict te vertegenwoordigen, terwijl er verder naar het zuiden in Cornwall 42 parlementsleden waren.

De invoering van de Reform Act veroorzaakte een crisis die leidde tot kritiek, verzet en controverse. Het uitbreiden van het kiesrecht in reële termen was nog steeds een moeilijke beslissing. Sommige facties riepen op tot algemeen mannenkiesrecht zonder eigendomsbeperkingen, terwijl anderen geloofden dat het de status-quo zou verstoren.

Uiteindelijk werd besloten om het kiesrecht uit te breiden en toch een eigendomsvoorbehoud te handhaven. Landelijke belangen zouden zo intact blijven terwijl de eerste voorzichtige stappen naar vertegenwoordiging werden gezet. Het wetsvoorstel weerspiegelde de veranderende tijden en betekende een belangrijke stap in de richting van een constitutionele monarchie.

De Reform Act was echter niet de enige stimulans voor Lord Grey en zijn regering: William ging nog een stap verder toen hij beloofde om nieuwe leden in het Hogerhuis te creëren die hervormingsgezind waren.

William's betrokkenheid bij politieke zaken voor de rest van zijn regeerperiode zou zich uitstrekken tot zijn keuze van de minister-president toen hij steeds ontevredener werd over Lord Melbourne en zijn Whig-regering en in plaats daarvan koos voor de Tory, Sir Robert Peel als leider van het land. Deze gebeurtenis zou de laatste keer zijn dat een monarch een minister-president benoemde tegen de wil van het parlement in.

Ondanks zijn relatief korte regeerperiode was de regering van Willem IV ongelooflijk veelbewogen. Toen hij het einde van zijn leven naderde, raakte hij verwikkeld in een geschil met de hertogin van Kent, terwijl hij een nauwere band probeerde te smeden met haar dochter, zijn nichtje, prinses Victoria van Kent.

Terwijl zijn gezondheid verslechterde en het einde van zijn regeerperiode in zicht kwam, zou het snel duidelijk worden dat zijn jonge nichtje Victoria troonopvolger zou worden omdat hij geen wettige kinderen meer had.

Op 20 juni 1837, met zijn vrouw Adelaide aan zijn zijde, overleed Willem IV op Windsor Castle. Hij liet een bewogen nalatenschap achter die werd gekenmerkt door hervormingen, meer stabiliteit en een blauwdruk voor een constitutionele monarchie.