Een uitvinder, industrieel en filantroop. Dit zijn slechts enkele van de rollen die William Armstrong, de 1e Baron Armstrong tijdens zijn leven vervulde.

Zijn verhaal begon in Newcastle upon Tyne. Armstrong werd geboren in november 1810 en was de zoon van een opkomende maïshandelaar (ook William genoemd) die langs de kade werkte. Na verloop van tijd zou zijn vader de hogere rangen weten te bereiken en in 1850 burgemeester van Newcastle worden.

Ondertussen genoot de jonge William een goede opleiding: hij ging naar de Royal Grammar School en later naar een andere gymnasiumschool, Bishop Auckland, in County Durham.

Al op jonge leeftijd toonde hij belangstelling en aanleg voor techniek en bezocht hij vaak de plaatselijke machinefabriek van William Ramshaw. Hier werd hij voorgesteld aan de dochter van de eigenaar, Margaret Ramshaw, die later de vrouw van William zou worden.

Ondanks zijn duidelijke talenten op het gebied van techniek, wilde zijn vader per se een carrière in de rechten voor zijn zoon en drong erop aan, waardoor hij contact opnam met een bevriende advocaat om zijn zoon kennis te laten maken met het vak.

William voldeed uiteindelijk aan de wensen van zijn vader en reisde naar Londen waar hij vijf jaar rechten zou studeren voordat hij terugkeerde naar Newcastle en partner werd in het advocatenkantoor van een vriend van zijn vader.

Margaret Ramshaw

In 1835 trouwde hij ook met zijn jeugdliefde Margaret en ze vestigden een familiehuis in Jesmond Dene aan de rand van Newcastle. Hier creëerden ze een prachtig parklandschap met nieuw aangeplante bomen en een overvloed aan wilde dieren om van te genieten.

In de komende jaren zou William zich blijven inzetten voor de carrière die zijn vader voor hem had gekozen. Hij werkte de volgende tien jaar van zijn leven als advocaat, tot hij begin dertig was.

Ondertussen werden zijn vrije momenten in beslag genomen door zijn technische interesses, waarbij hij voortdurend experimenten uitvoerde en onderzoek deed, vooral op het gebied van hydraulica.

Deze toewijding aan zijn ware passie leverde twee jaar later een opmerkelijk resultaat op toen hij erin slaagde de Armstrong hydro-elektrische machine te ontwikkelen die, ondanks zijn naam, daadwerkelijk statische elektriciteit genereerde.

Zijn fascinatie voor techniek en zijn vermogen om machines uit te vinden leidden er uiteindelijk toe dat hij zijn carrière in de rechten opgaf en zijn eigen bedrijf startte, gewijd aan het bouwen van hydraulische kranen.

Gelukkig voor Armstrong was zijn vaders vriend en partner in zijn advocatenkantoor, Armorer Donkin, een groot voorstander van zijn verandering van carrière. Zo groot zelfs dat Donkin geld beschikbaar stelde voor Armstrongs nieuwe bedrijf.

In 1847 kocht zijn nieuwe bedrijf genaamd W.G. Armstrong and Company land in het nabijgelegen Elswick en richtte daar een fabriek op die de basis zou worden van een succesvol bedrijf dat hydraulische kranen produceerde.

Na zijn eerste succes in deze onderneming was er veel belangstelling voor Armstrongs nieuwe technologie en namen de orders voor hydraulische kranen toe, met verzoeken van zelfs de Liverpool Docks en de Edinburgh and Northern Railways.

Binnen de kortste keren leidde het gebruik van en de vraag naar hydraulische machines op dokken in het hele land tot de expansie van het bedrijf. In 1863 had het bedrijf bijna 4000 werknemers, een aanzienlijke toename ten opzichte van het bescheiden begin met ongeveer 300 man.

Het bedrijf produceerde gemiddeld zo'n 100 kranen per jaar, maar het succes was zo groot dat de fabriek zich ook ging bezighouden met de bouw van bruggen, waarvan de eerste in 1855 in Inverness werd voltooid.

William Armstrongs zakelijk inzicht en technische capaciteiten stelden hem in staat om tijdens zijn leven een groot aantal grote bouw- en infrastructuurprojecten aan te pakken. Naast de hydraulische kranen ontwikkelde hij samen met collega-ingenieur John Fowler ook de hydraulische accumulator. Deze uitvinding maakte watertorens zoals Grimsby Dock Tower overbodig omdat de nieuwe uitvinding effectiever bleek.

Tegen 1864 groeide de erkenning voor zijn werk, zozeer zelfs dat William Armstrong werd gekozen tot Fellow van de Royal Society.

Ondertussen maakten internationale conflicten zoals de Krimoorlog nieuwe uitvindingen, aanpassingen en snel denken noodzakelijk om alle uitdagingen op het gebied van techniek, infrastructuur en bewapening die de oorlog met zich meebracht succesvol het hoofd te bieden.

William Armstrong zou zeer bekwaam blijken te zijn op het gebied van artillerie en bood enorme hulp toen hij zijn eigen kanon begon te ontwerpen nadat hij had gelezen over de moeilijkheden van zware veldkanonnen binnen het Britse leger.

Er werd gezegd dat 150 soldaten er drie uur over konden doen om kanonnen van twee ton in stelling te brengen zonder het gebruik van een paard. In een mum van tijd had Armstrong een lichter prototype geproduceerd dat door de regering geïnspecteerd moest worden: een smeedijzeren kanon van 5 pond met kulaslading, een sterke loop en een stalen binnenvoering.

Armstrong pistool, 1868

Bij het eerste onderzoek toonde de commissie interesse in zijn ontwerp, maar ze wilden een geweer met een hoger kaliber en dus ging Armstrong terug naar de tekentafel en bouwde er een van hetzelfde ontwerp, maar dit keer met een gewicht van 18 pond.

De regering keurde zijn ontwerp goed en Armstrong overhandigde het patent voor zijn kanon. Als reactie op zijn belangrijke bijdrage werd hij benoemd tot Knight Bachelor en had hij een audiëntie bij Koningin Victoria.

Armstrongs cruciale werk op het gebied van bewapening zorgde er ook voor dat hij ingenieur werd van het Ministerie van Oorlog en hij richtte een nieuw bedrijf op, Elswick Ordnance Company, waarmee hij geen financiële banden had, om uitsluitend voor de Britse regering bewapening te produceren, waaronder 110 lb kanonnen voor het ijzeren slagschip Warrior, de eerste in hun soort.

Helaas werd Armstrongs succes in de wapenproductie beantwoord met gezamenlijke pogingen van de concurrentie om hem in diskrediet te brengen en veranderende houdingen ten opzichte van het gebruik van deze geweren zorgden ervoor dat de regering in 1862 haar bestellingen staakte.

Het tijdschrift Punch ging zelfs zover om hem het etiket Lord Bomb op te plakken en Armstrong te beschrijven als een oorlogszuchtige vanwege zijn betrokkenheid bij de wapenhandel.

Ondanks deze tegenslagen ging Armstrong door met zijn werk en in 1864 werden zijn twee bedrijven samengevoegd tot één toen hij ontslag nam bij het Ministerie van Oorlog, zodat er geen belangenverstrengeling was voor zijn toekomstige productie van kanonnen en scheepsgeschut.

De oorlogsschepen waar Armstrong aan werkte waren onder andere torpedokruisers en de indrukwekkende HMS Victoria die in 1887 te water werd gelaten. In deze tijd produceerde het bedrijf schepen voor veel verschillende naties, waarbij Japan een van de grootste klanten was.

HMS Victoria

Om het bedrijf te laten bloeien, zorgde Armstrong ervoor dat hij topingenieurs van het hoogste kaliber in dienst nam, waaronder Andrew Noble en George Wightwick Rendel.

De productie van oorlogsschepen in Elswick werd echter beperkt door een oudere, lage stenen boogbrug over de rivier de Tyne in Newcastle. Armstrong vond natuurlijk een technische oplossing voor dit probleem door de Swing Bridge van Newcastle te bouwen, waardoor veel grotere schepen toegang kregen tot de rivier de Tyne.

Armstrong investeerde vele jaren in het bedrijf, maar na verloop van tijd nam hij afstand van het dagelijkse management en zocht hij een rustige omgeving om zijn vrije tijd door te brengen. Hij vond deze locatie in Rothbury waar hij het landgoed Cragside bouwde, een indrukwekkend huis omringd door een verbazingwekkende natuurlijke schoonheid. Het landgoed werd een uitgebreid persoonlijk project dat vijf kunstmatige meren enZijn huis zou ook het eerste ter wereld zijn dat werd verlicht door hyrdro-elektriciteit die werd opgewekt door de meren op het uitgestrekte landgoed.

Cragside zou Armstrongs hoofdverblijf worden toen hij zijn huis in Jesmond Dene doorgaf aan de stad Newcastle. Ondertussen zou het grote landgoed op Cragside gastheer spelen voor een aantal prominenten, waaronder de Prins en Prinses van Wales, de Sjah van Perzië en een aantal prominente leiders van over het hele Aziatische continent.

Cragside

William Armstrong was zeer succesvol geworden en Cragside belichaamde niet alleen zijn rijkdom maar ook zijn houding ten opzichte van nieuwe technologie en de natuurlijke wereld.

Tijdens zijn leven gebruikte hij zijn rijkdom voor het grotere goed, zoals het doneren aan de oprichting van de Newcastle Royal Infirmary.

Zijn filantropie verspreidde zich wijd en zijd en hij werd een weldoener van verschillende organisaties, zowel praktische als academische omdat hij gepassioneerd was over het aanmoedigen van de volgende generatie.

Zijn betrokkenheid bij de academische wereld bleek duidelijk toen Armstrong College van de Universiteit van Durham naar hem werd vernoemd en later zou veranderen in de Universiteit van Newcastle.

In zijn latere leven zou hij ook verschillende erefuncties bekleden, zoals president van de Institution of Civil Engineers en een adellijke titel krijgen als Baron Armstrong.

Helaas overleed zijn vrouw Margaret in 1893 en omdat William en Margaret zelf geen kinderen hadden, was Armstrongs vermoedelijke erfgenaam zijn achterneef William Watson-Armstrong.

Nu hij op leeftijd was, had je misschien verwacht dat William het rustiger aan zou gaan doen. Hij had echter nog een laatste, groots project achter de hand. In 1894 kocht hij Bamburgh Castle aan de prachtige kust van Northumberland.

Het kasteel, dat een grote historische waarde had, was in de zeventiende eeuw in verval geraakt en moest aanzienlijk worden gerestaureerd. Desondanks werd het liefdevol gerenoveerd door Armstrong, die er een enorme som geld in stak.

Vandaag de dag is het kasteel nog steeds in het bezit van de familie Armstrong en heeft het dankzij William zijn prachtige erfgoed behouden.

Dit zou zijn laatste grote project worden, want hij overleed in 1900 op de leeftijd van negentig jaar in Cragside.

William Armstrong liet een aanzienlijke erfenis achter op verschillende gebieden en bewees dat hij een visionair was die het Victoriaanse Groot-Brittannië hielp om een vooraanstaande positie te verwerven in zijn industriële en wetenschappelijke expertise.

In veel opzichten was William Armstrong zijn tijd ver vooruit en omarmde hij graag nieuwe technologieën. Zijn werk leverde niet alleen belangrijke bijdragen aan zijn lokale omgeving in Northumberland, maar ook aan het land en misschien wel de wereld als geheel.

Jessica Brain is een freelance schrijfster gespecialiseerd in geschiedenis. Ze woont in Kent en is een liefhebber van alles wat met geschiedenis te maken heeft.