Een witte veer heeft altijd symboliek en betekenis gehad, vaak met positieve spirituele connotaties; maar in Groot-Brittannië was dit in 1914 niet het geval. Bij het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog werd de Orde van de Witte Veer opgericht als propagandacampagne om mannen te beschamen zodat ze zich zouden aanmelden voor de strijd, waardoor de witte veer werd geassocieerd met lafheid en plichtsverzuim.

Men dacht dat het symbool van de witte veer in deze context afkomstig was uit de geschiedenis van de hanengevechten, toen een witte staartveer van een haan betekende dat de vogel als inferieur werd beschouwd voor het fokken en een gebrek aan agressie had.

Bovendien zou deze beeldspraak de culturele en sociale sfeer binnendringen toen ze werd gebruikt in een roman uit 1902 getiteld "De vier veren", geschreven door A.E.W. Mason. De hoofdpersoon van dit verhaal, Harry Feversham, ontvangt vier witte veren als symbool van zijn lafheid wanneer hij ontslag neemt uit zijn baan in het leger en probeert het conflict in Soedan te verlaten en naar huis terug te keren. Deze veren worden gegeven aanhet personage door sommige van zijn collega's in het leger en door zijn verloofde, die hun verloving afblaast.

John Clements en Ralph Richardson in de film The Four Feathers uit 1939

De premisse van de roman draait om het personage van Harry Feversham die het vertrouwen en respect van zijn naasten probeert terug te winnen door terug te keren om te vechten en de vijand te doden. Deze populaire roman verankerde daarom het idee dat witte veren een teken van zwakte en gebrek aan moed zijn in het literaire rijk.

Een decennium na de publicatie zou admiraal Charles Penrose Fitzgerald gebruik maken van de afbeeldingen om een campagne te lanceren om de rekrutering voor het leger te vergroten, wat leidde tot het gebruik van de witte veer in de publieke sfeer bij het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog.

Fitzgerald was zelf een militair, een vice-admiraal die bij de Royal Navy diende en een groot voorstander was van de dienstplicht. Hij was erop gebrand om een plan te bedenken dat het aantal dienstplichtigen zou vergroten om er zeker van te zijn dat alle gezonde mannen hun plicht om te vechten zouden vervullen.

Vice-admiraal Charles Penrose Fitzgerald

Op 30 augustus 1914 organiseerde hij in de stad Folkestone een groep van dertig vrouwen om witte veren uit te delen aan mannen die niet in uniform waren. Fitzgerald geloofde dat het effectiever zou zijn om vrouwen te gebruiken om mannen te dwingen zich aan te melden en zo werd de groep opgericht, die bekend werd als de Witte Veer Brigade of de Orde van de Witte Veer.

De beweging verspreidde zich snel over het land en kreeg bekendheid in de pers voor hun acties. Vrouwen op verschillende locaties namen het op zich om witte veren uit te delen om mannen die hun burgerplichten en verplichtingen niet nakwamen te beschamen. Als reactie hierop werd de regering gedwongen om badges uit te delen voor die burgermannen die dienden in banen die bijdroegen aan de oorloginspanning, maar veel mannen hadden nog steeds te maken met intimidatie en dwang.

Prominente leden van de groep waren onder andere schrijfsters Mary Augusta Ward en Emma Orczy, van wie de laatste een onofficiële organisatie zou oprichten met de naam Women of England's Active Service League, die probeerde vrouwen te gebruiken om mannen aan te moedigen om in actieve dienst te gaan.

Andere belangrijke voorstanders van de beweging waren onder andere Lord Kitchener, die had opgemerkt dat vrouwen hun vrouwelijke invloed effectief konden gebruiken om ervoor te zorgen dat hun mannen zich aan hun verantwoordelijkheden hielden.

De beroemde suffragette Emmeline Pankhurst nam ook deel aan de beweging.

Emmeline Pankhurst

Dit was een extreem moeilijke tijd voor mannen, die met duizenden tegelijk hun leven riskeerden in een van de gruwelijkste conflicten die de wereld ooit heeft gezien, terwijl de thuisblijvers werden bestookt met beledigingen, dwangtactieken en werden zwartgemaakt vanwege hun gebrek aan moed.

Toen de White Feather beweging steeds meer voet aan de grond kreeg, kreeg elke jonge Engelsman die volgens de vrouwen in aanmerking kwam voor het leger de witte veer overhandigd met als doel de individuen te vernederen en te belasteren, zodat ze gedwongen werden om dienst te nemen.

In veel gevallen werkten deze intimidatietactieken en leidden ze ertoe dat mannen zich aanmeldden voor het leger en oorlog gingen voeren, vaak met desastreuze gevolgen, waardoor nabestaanden de vrouwen de schuld gaven van het verlies van hun geliefde.

Vaker wel dan niet schatten veel vrouwen hun doelwit verkeerd in, en veel mannen die met verlof waren kregen een witte veer overhandigd. Eén zo'n anekdote kwam van een man genaamd soldaat Ernest Atkins die met verlof was teruggekeerd van het Westelijk Front en op de tram een veer kreeg overhandigd. Walgend van deze publieke belediging gaf hij de vrouw een klap en zei dat de jongens in Passendale graagom zo'n veer te zien.

Passendale

Zijn verhaal werd herhaald door vele officieren die zo'n belediging voor hun dienst moesten meemaken, niemand meer dan matroos George Samson die een veer kreeg toen hij op weg was naar een receptie die ter ere van hem werd gehouden om het Victoriakruis te ontvangen als beloning voor zijn moed bij Gallipoli.

In sommige vernederende gevallen hadden ze het gemunt op mannen die gewond waren geraakt in de oorlog, zoals legerveteraan Reuben W. Farrow die zijn hand miste nadat hij aan het front was opgeblazen. Nadat een vrouw agressief vroeg waarom hij zijn plicht niet wilde doen voor zijn land, draaide hij zich alleen maar om en liet zijn ontbrekende ledemaat zien, waarop zij zich verontschuldigde voordat hij vernederd uit de tram vluchtte.

Andere voorbeelden waren jongere mannen van slechts zestien jaar die op straat werden aangeklampt door groepen vrouwen die schreeuwden en gilden. James Lovegrove was zo'n doelwit die, nadat hij de eerste keer was afgewezen omdat hij veel te klein was, gewoon vroeg of zijn maten op het formulier konden worden veranderd zodat hij lid kon worden.

Terwijl de schaamte voor veel mannen vaak te veel was om te dragen, bestempelden anderen, zoals de beroemde Schotse schrijver Compton Mackenzie die zelf in dienst was geweest, de groep simpelweg als "idiote jonge vrouwen".

Desondanks waren de vrouwen die betrokken waren bij de campagne vaak fervent in hun overtuigingen en de publieke verontwaardiging deed weinig af aan hun activiteiten.

Naarmate het conflict voortduurde, maakte de regering zich steeds meer zorgen over de activiteiten van de groep, vooral toen er zoveel beschuldigingen werden geuit aan het adres van terugkerende soldaten, veteranen en mensen die gruwelijk gewond waren geraakt in de oorlog.

Als reactie op de druk van de witte verenbeweging had de regering al besloten om badges uit te geven met "King and Country" erop geschreven. De minister van Binnenlandse Zaken Reginald McKenna creëerde deze badges voor werknemers in de industrie, ambtenaren en andere beroepen die oneerlijk waren behandeld en het doelwit waren geweest van de brigade.

Bovendien werd voor de terugkerende veteranen die waren ontslagen, gewond en teruggekeerd naar Groot-Brittannië, de zilveren oorlogsbadge uitgereikt, zodat de vrouwen de terugkerende soldaten, die nu burgers in burger waren, niet zouden verwarren. Dit werd ingevoerd in september 1916 als een maatregel om de groeiende vijandigheid tegen te gaan die werd gevoeld door de militairen, die vaak aan de ontvangende kant van de witte veer hadden gestaan.campagne.

Zilveren oorlogsinsigne

Dergelijke publieke vertoningen van schande hadden ertoe geleid dat de witte veren steeds meer bekendheid kregen in de pers en het publiek, waardoor ze uiteindelijk nog meer kritiek over zich afriepen.

Dit was een tijd waarin het geslacht als wapen leek te worden gebruikt voor de oorlogsinspanningen, waarbij mannelijkheid onlosmakelijk verbonden was met patriottisme en dienstbaarheid, terwijl vrouwelijkheid werd gedefinieerd door ervoor te zorgen dat hun mannelijke tegenhangers aan dergelijke verplichtingen voldeden. Dergelijke propaganda demonstreerde dit verhaal en was gemeengoed met posters waarop vrouwen en kinderen stonden afgebeeld die naar vertrekkende troepen keken met het onderschrift "Vrouwenvan Groot-Brittannië Say-Go!"

Terwijl de vrouwenkiesrechtbeweging in die tijd ook in volle gang was, zou de witte vederbeweging leiden tot harde publieke kritiek op het gedrag van de betrokken vrouwen.

Uiteindelijk kreeg de beweging steeds meer te maken met verzet van het publiek, dat genoeg had van de beschamende tactieken. Na het einde van de Eerste Wereldoorlog stierf de campagne met de witte veren een natuurlijke dood als propagandamiddel en werd deze slechts kort herhaald in de Tweede Wereldoorlog.

De Witte Veder beweging bleek succesvol in haar doel om mannen aan te moedigen zich aan te melden en te gaan vechten. De bijkomende schade van zo'n beweging was inderdaad het leven van de mannen zelf die vaak gedood of verminkt werden in een van de bloedigste en lelijkste oorlogen die Europa ooit heeft meegemaakt.

Hoewel de gevechten in 1918 eindigden, zou de strijd om de rol van man en vrouw nog veel langer doorgaan, waarbij beide partijen het slachtoffer werden van stereotypen en machtsstrijd die nog jarenlang in de samenleving woedde.

Jessica Brain is een freelance schrijfster gespecialiseerd in geschiedenis. Ze woont in Kent en is een liefhebber van alles wat met geschiedenis te maken heeft.