"Er waren opiumholen waar je vergetelheid kon kopen, holen van verschrikking waar de herinnering aan oude zonden kon worden vernietigd door de waanzin van nieuwe zonden." Oscar Wilde in zijn roman 'The Picture of Dorian Gray' (1891).

Het opiumhol met al zijn mysterie, gevaar en intriges verscheen in veel Victoriaanse romans, gedichten en kranten en voedde de verbeelding van het publiek.

"Het is een ellendig hol... zo laag dat we er niet rechtop kunnen staan. Op een matras op de grond liggen Chinamen, Lascars en een paar Engelse schurken die de smaak van opium te pakken hebben." Dat schreef het Franse tijdschrift 'Figaro' in 1868 over een opiumhol in Whitechapel.

Opiumrokers in de East End van Londen, London Illustrated News, 1874

Het publiek moet hebben gesidderd bij deze beschrijvingen en stelde zich gebieden als de Londense Docklands en East End voor als met opium doordrenkte, exotische en gevaarlijke plaatsen. In de jaren 1800 had een kleine Chinese gemeenschap zich gevestigd in de gevestigde achterbuurt van Limehouse in de Londense Docklands, een gebied met achteraf gelegen pubs, bordelen en opiumholen. Deze holen waren vooral bedoeld voor zeelieden die verslaafd waren geraakt aan opium.medicijn in het buitenland.

Ondanks de lugubere verhalen over opiumholen in de pers en fictie, waren er in werkelijkheid maar weinig buiten Londen en de havens, waar opium samen met andere vracht uit het hele Britse Rijk aan land werd gebracht.

De opiumhandel tussen India en China was erg belangrijk voor de Britse economie. Groot-Brittannië had in het midden van de 19e eeuw twee oorlogen gevoerd die bekend stonden als de 'Opiumoorlogen', ogenschijnlijk ter ondersteuning van de vrije handel tegen Chinese beperkingen, maar in werkelijkheid vanwege de immense winsten die te behalen waren met de handel in opium. Sinds de Britten Calcutta veroverden in 1756, was de papaverteelt voor opium actief geweest.aangemoedigd door de Britten en de handel vormde een belangrijk onderdeel van de economie van India (en de Oost-Indische Compagnie).

Opium en andere verdovende middelen speelden een belangrijke rol in het Victoriaanse leven. Hoe schokkend het voor ons in de 21e eeuw ook mag zijn, in de Victoriaanse tijd was het mogelijk om een drogist binnen te lopen en zonder recept laudanum, cocaïne en zelfs arsenicum te kopen. Opiumpreparaten werden vrij verkocht in steden en op markten op het platteland. Het gebruik van opium was op het platteland net zo populair als op het platteland.stedelijke gebieden.

Het populairste preparaat was laudanum, een alcoholisch kruidenmengsel dat 10% opium bevatte. Laudanum, ook wel de 'aspirine van de negentiende eeuw' genoemd, was een populaire pijnstiller en ontspanner die werd aanbevolen voor allerlei kwalen, zoals hoest, reuma, 'vrouwenproblemen' en ook, misschien wel het meest verontrustend, als slaapmiddel voor baby's en jonge kinderen. En als twintig of vijfentwintig druppels vanLaudanum kon voor een stuiver gekocht worden en was dus ook betaalbaar.

19e eeuws recept voor een hoestmix:

Twee eetlepels azijn,

Twee eetlepels stroop

60 druppels laudanum.

Neem 's avonds en 's ochtends een theelepel.

Laudanumverslaafden genoten van euforische hoogtepunten gevolgd door diepe depressieve dieptepunten, samen met onduidelijke spraak en rusteloosheid. Ontwenningsverschijnselen waren onder andere pijn en krampen, misselijkheid, overgeven en diarree, maar toch werd het pas in het begin van de 20e eeuw als verslavend erkend.

Van veel bekende Victorianen is bekend dat ze laudanum gebruikten als pijnstiller. Auteurs, dichters en schrijfsters als Charles Dickens, Elizabeth Barrett Browning, Samuel Taylor Coleridge, Elizabeth Gaskell en George Eliot gebruikten laudanum. Anne Bronte zou het personage van Lord Lowborough in 'The Tenant of Wildfell Hall' hebben gemodelleerd naar haar broer Branwell, een laudanumverslaafde. De dichterPercy Bysshe Shelley leed aan vreselijke hallucinaties door laudanum. Robert Clive, 'Clive van India', gebruikte laudanum tegen galsteenpijn en depressie.

Veel van de opiumpreparaten waren gericht op vrouwen. Ze werden op de markt gebracht als 'vrouwenvrienden' en werden op grote schaal voorgeschreven door artsen voor menstruatie- en bevallingsproblemen en zelfs voor modieuze vrouwelijke kwalen uit die tijd, zoals 'de dampen', waaronder hysterie, depressie en flauwvallen.

Kinderen kregen ook opiaten. Om ze rustig te houden, kregen ze vaak Godfrey's Cordial (ook wel Mother's Friend genoemd), bestaande uit opium, water en stroop en aanbevolen voor kolieken, hikken en hoesten. Overmatig gebruik van dit gevaarlijke brouwsel heeft geleid tot de ernstige ziekte of dood van veel baby's en kinderen.

De Apotheekwet van 1868 probeerde de verkoop en levering van opiumhoudende preparaten onder controle te krijgen door ervoor te zorgen dat ze alleen door geregistreerde apothekers verkocht mochten worden. Dit was echter grotendeels ineffectief, omdat er geen limiet stond op de hoeveelheid die de apotheker aan het publiek mocht verkopen.

De Victoriaanse houding ten opzichte van opium was complex. De middenklasse en de hogere klassen zagen het zware gebruik van laudanum onder de lagere klassen als 'misbruik' van de drug, maar hun eigen gebruik van opiaten werd gezien als niet meer dan een 'gewoonte'.

Aan het einde van de 19e eeuw werd een nieuwe pijnstiller geïntroduceerd, aspirine. Tegen die tijd maakten veel artsen zich zorgen over het lukrake gebruik van laudanum en de verslavende eigenschappen ervan.

Er was nu een groeiende anti-opiumbeweging. Het publiek beschouwde het roken van opium voor plezier als een ondeugd die werd beoefend door de oosterlingen, een houding die werd gevoed door sensatiejournalistiek en fictiewerken zoals de romans van Sax Rohmer. In deze boeken kwam de kwaadaardige aartsschurk Dr Fu Manchu voor, een oosters meesterbrein dat vastbesloten was om de westerse wereld over te nemen.

In 1888 richtte Benjamin Broomhall de "Christian Union for the Severance of the British Empire with the Opium Traffic" op. De anti-opiumbeweging behaalde uiteindelijk een belangrijke overwinning in 1910 toen Groot-Brittannië er na veel lobbyen mee instemde om de opiumhandel tussen India en China te ontmantelen.