Ang kakayahang makipag-usap sa pamamagitan ng isang ibinahaging wika ay isang bagay na ipinagkakaloob nating lahat. Bahagi ito ng mga tradisyon at kultura ng isang bansa gayunpaman sa paglipas ng mga siglo, ang ilang mga wika ay nasa ilalim ng banta at nahirapang mabuhay.

Kunin halimbawa ang Cymraeg, o Welsh, na isang wikang katutubong sa British Isles , na nagmula sa isang wikang Celtic na sinasalita ng mga sinaunang Briton. Sa buong kasaysayan nito ay humarap ito sa maraming hamon sa pagkakaroon nito.

Ang Welsh ay isang Brythonic na wika, ibig sabihin ay British Celtic ang pinagmulan at sinasalita sa Britain bago pa man ang pananakop ng mga Romano. Naisip na dumating sa Britain noong 600 BC, ang wikang Celtic ay nagbago sa British Isles sa isang Brythonic na wika na nagbigay ng batayan hindi lamang para sa Welsh, kundi pati na rin sa Breton at Cornish. Sa panahong ito sa Europa, ang mga wikang Celtic ay sinasalita sa buong kontinente kahit hanggang sa Turkey.

Isa sa mga unang salita sa Welsh na napanatili at naitala ay isinulat noong 700 AD sa isang lapida sa simbahan ng St Cadfan sa Tywyn, sa makasaysayang county ng Merionethshire. Ang unang isinulat na Welsh gayunpaman ay naisip na mula pa sa isang karagdagang 100 taon, na sumasalamin sa mayamang kasaysayan ng wikang ito.

Ang unang bahagi ng Welsh ng mga Celtic na kinagisnan nito ay naging daluyan para sa medieval na Welsh na makata gaya nina Aneirin at Talesin. Ang parehong mga numero ay naging mga kilalang bards at ang kanilang trabaho ay napanatili para sakasunod na mga henerasyon upang tamasahin.

Si Aneirin ay Brythonic na makata mula sa unang bahagi ng medieval na panahon na ang akda ay napanatili sa isang manuskrito mula noong ikalabintatlong siglo na tinatawag na "Aklat ng Aneirin". Sa loob ng tekstong ito ay ginagamit ang kumbinasyon ng Old Welsh at Middle Welsh. Bagama't walang sinuman ang lubos na nakatitiyak sa eksaktong timing ng komposisyon ng tula na ito, ang halaga ng tradisyong pasalita na ipinasa sa mga henerasyon ay maliwanag.

Ang pinakatanyag na gawa ni Aneirin na pinamagatang "Y Gododdin" ay isang medieval na Welsh na tula na binubuo ng isang serye ng mga elehiya para sa lahat ng nakipaglaban para sa Brittonic na kaharian ng Gododdin. Ang mga mandirigmang ito mula sa hilagang Brittonic na kaharian ay inaakalang nakatagpo ng kanilang kapalaran noong 600 AD nang mamatay sila sa pakikipaglaban sa Angles ng Deira at Bernicia sa Labanan ng Catraeth.

Samantala, ang isang kapwa bard na tinatawag na Taliesin ay isang kilalang makata na naglingkod sa mga korte ng ilang Brythonic na hari. Sa maraming mga medieval na tula na iniuugnay sa kanya, hindi mahirap maunawaan kung bakit siya ay tinukoy bilang Taliesin Ben Beirdd o Taliesin, Pinuno ng Bards.

Sa ilalim ng mga Anglo-Saxon ay unti-unting umunlad ang wikang Welsh. Sa timog-kanlurang rehiyon ng Britain ang wika ay nabuo sa mga unang pundasyon ng Cornish at Welsh, habang sa hilaga ng England at lowland Scotland ang wika ay naging Cumbric.

Welsh na sinasalita noong Middle Ages, sa pagitan ng1000 at 1536, nakilala bilang Middle Welsh.

Mula noong ikalabindalawang siglo, naging batayan ang Middle Welsh para sa isa sa mga pinakatanyag na manuskrito sa panahong ito sa Britain, ang Mabinogion. Ang sikat na pampanitikang koleksyon ng mga kwentong tuluyan ay isa sa mga pinakaunang halimbawa ng uri nito, na naisip na mula pa noong ikalabindalawa o ikalabintatlong siglo at hango sa naunang pagkukuwento.

Ang mga kwentong Mabinogion ay isang eclectic at all-encompassing prosa na nag-aalok sa mambabasa ng iba't ibang genre na mapagpipilian. Kasama sa lawak ng mga istilong sakop sa teksto ang romansa at trahedya pati na rin ang pantasya at komedya. Pinagsama-sama mula sa iba't ibang mga nagkukuwento sa loob ng isang yugto ng panahon, ang Mabinogion ay isang testamento sa Middle Welsh at ang mga oral na tradisyon na nananatili.

Ito ay panahon din sa kasaysayan ng Welsh na pinangungunahan ng maraming prinsipe na namamahala sa kanilang mga lupain. , gamit ang Welsh bilang administrative tool pati na rin sa pang-araw-araw na paggamit sa mga matataas na klase.

Ang isang halimbawa ng aplikasyon nito sa Welsh administration ay ang paglikha ng mga batas ng Welsh na kilala bilang 'Cyfraith Hywel', na binubuo sa ikasampu siglo ni Hywel ap Cadell, ang Hari ng Wales. Ang makasaysayang figure na ito ay dumating upang kontrolin ang malawak na swathes ng lupa at sa paglipas ng panahon ay nakakuha ng kontrol sa buong rehiyon. Sa puntong ito, naramdaman niyang mahalaga na pagsama-samahin ang lahat ng mga batas ng Wales. Isang maagang kopya mula sa ikalabintatlong siglonananatili ngayon.

Sa panahong ito ang Simbahang Kristiyano ay gumanap din ng mahalagang papel sa pagkopya at pagtatala ng mga dokumento para sa kaunlaran. Ang mga relihiyosong orden tulad ng mga abbey ng Cistercian ay lalong mahalaga.

Ang susunod na makabuluhang panahon sa kasaysayan ng wikang Welsh, ay nagmula sa panahon ni Henry VIII at umaabot hanggang sa modernong panahon. Ito ay mula 1536 at Henry VIII's Act of Union na ang wikang Welsh ay nagsimulang magdusa sa pamamagitan ng mga batas na ipinasa na lubhang nakaapekto sa katayuan nito bilang isang administratibong wika.

Nagmarka ito ng isang panahon ng malaking pagbabago para sa buong British Isles at may Soberanya ng Ingles sa Wales, ipinagbawal ang paggamit ng wikang Welsh at inalis ang opisyal na katayuan nito. Higit pa rito, sa kultura, isang pagbabago ang nagaganap kung saan maraming miyembro ng Welsh gentry ang gumagamit ng mas English-centric na pananaw, na sumusuporta sa wika at lahat ng kasama nito.

Ang natitirang populasyon ng Welsh ay kailangang sumunod sa ang mga bagong mahigpit na tuntuning ito. Gayunpaman, hindi nito napigilan ang wikang Welsh sa gitna ng pangkalahatang populasyon kung saan mahalagang panghawakan ang kanilang wika, kaugalian at tradisyon.

Gayunpaman, ang isyu ay mas kumplikado, dahil ang pagtanggal ng opisyal na katayuan nito bilang isang administratibong wika ay nangangahulugan na ang mga tao ay inaasahang makipag-usap sa Ingles sa trabaho. Ang clampdown na ito ay pinalawak din sa edukasyon bilang isang paraan ngpinipigilan ang wika mula sa murang edad.

Plaque upang gunitain si Bishop William Morgan sa Llanrhaeadr ym Mochnant church. Noong 1588 siya ay vicar dito nang isalin niya ang Bibliya sa Welsh. Pagpapatungkol: Eirian Evans. Lisensyado sa ilalim ng Creative Commons Attribution-Share Alike 2.0 Generic na lisensya.

Muli ang relihiyon ay gumanap ng mahalagang papel sa pagtiyak na ang wika ay gayunpaman ay mananatiling ginagamit, napangalagaan at naitala. Noong 1588 ang Bibliya, na kilala bilang William Morgan's Bible, ay inilathala sa unang pagkakataon sa Welsh.

Ang karagdagang hamon sa pangangalaga ng Welsh ay dumating sa pagdagsa ng mga nagsasalita ng Ingles sa bansa noong ikalabing walong siglo, higit sa lahat dulot ng mga epekto ng Rebolusyong Industriyal.

Ito ay isang panahon ng malaking paglipat ng masa at sa loob ng ilang sandali ay nagsimulang mapuno ng wikang Ingles ang lugar ng trabaho pati na rin ang mga lansangan ng Wales, na mabilis na naging karaniwan wikang sinasalita ng lahat.

Noong ikalabinsiyam na siglo, ang wikang Welsh ay hindi pa rin nakinabang sa pagtaas ng antas ng literacy sa gitna ng pangkalahatang publiko. Habang ang mga bata ay kinakailangang pumasok sa paaralan, ang Welsh ay hindi bahagi ng kurikulum ng paaralan. Ang Ingles pa rin ang nangingibabaw na wika dahil kinakatawan nito ang administrasyon at negosyo sa panahon ng pagpapalawak ng imperyal.

Noong ikadalawampu siglo, nagkaroon ng lumalagong pagkilala na ang wikang Welsh atAng mga nagsasalita ng Welsh ay dinidiskrimina, halimbawa, noong 1942, pormal na tinugunan ng Welsh Courts Act ang isyu ng mga nasasakdal at nagsasakdal na pinilit na magsalita sa Ingles at nagpasimula ng isang bagong batas na nagpapahintulot sa Welsh na gamitin sa mga korte.

Pagsapit ng 1967, isang napakahalaga at mahalagang bahagi ng batas ang ipinakilala salamat sa pangangampanya ng maraming indibidwal kabilang ang Plaid Cymru at Welsh Language Society.

Ang batas na ito ay higit na namodelo sa Hughes Parry Report dalawang taon lamang ang nakalipas na nagsasaad na ang Welsh ay kailangang magkaroon ng pantay na katayuan sa Ingles sa mga korte, parehong nakasulat at pasalita.

Ito ang minarkahan ng isang mahalagang sandali nang ang mga pagkiling na nagsimula noong panahon ng Tudor ay nagsimulang mabawi. Ngayon ang wikang Welsh ay tinatanggap at sinasalita sa tahanan, sa lugar ng trabaho, sa komunidad at sa pamahalaan. Sa census noong 2011, mahigit 562,000 tao ang nagngangalang Welsh bilang kanilang pangunahing wika.