আমাৰ সেউজীয়া আৰু সুখদায়ক ভূমিখনে যুগ যুগ ধৰি বহুতো উল্লেখযোগ্য শব্দকাৰৰ আতিথ্য লাভ কৰি আহিছে। ইংৰাজী কবিতাৰ কথা ক’লে শ্বেক্সপীয়েৰ, চ’চাৰ, ৱৰ্ডছৱৰ্থ আৰু কিটছৰ দৰে নামবোৰ স্বয়ংক্ৰিয়ভাৱে মনলৈ আহি পৰে। কিন্তু এই গৌৰৱময় পৰম্পৰা কেনেকৈ আৰম্ভ হ’ল আৰু কোন আছিল ‘প্ৰথম’ ইংৰাজী কবি? হয়তো আচৰিত কথাটো হ’ল যে পুৰণি ইংৰাজী ভাষাত আটাইতকৈ প্ৰাচীন লিপিবদ্ধ কবিতাটোৰ উৎপত্তি অতি নম্ৰ আৰু ইয়াৰ কৃতিত্ব কেডমন নামৰ এজন লাজুক আৰু অৱসৰপ্ৰাপ্ত গোপালকৰ।

যদিও মধ্যযুগীয় সাহিত্যত কেডমনৰ বিষয়ে বহুবাৰ উল্লেখ কৰা হৈছে, তথাপিও ই ‘Father of ইংৰাজী ইতিহাস', পূজনীয় বেডে (৬৭২ – ২৬ মে' ৭৩৫ খ্ৰীষ্টাব্দ) যিয়ে প্ৰথমে ৭৩১ খ্ৰীষ্টাব্দৰ তেওঁৰ গুৰুত্বপূৰ্ণ গ্ৰন্থ Historia ecclesiastica gentis Anglorum (ইংৰাজী মানুহৰ গীৰ্জাৰ ইতিহাস)ত কেডেমনৰ কথা উল্লেখ কৰিছে। বেডেৰ মতে, ৬৫৭– ৬৮০ খ্ৰীষ্টাব্দৰ ভিতৰত ছেইণ্ট হিল্ডাৰ এবেছ হিচাপে থকা সময়ত কেডমনে নৰ্থামব্ৰিয়ান মঠ ষ্ট্ৰেঅ'নাশ্বালচৰ (পিছলৈ হুইটবি এবেলৈ পৰিণত হোৱা) অন্তৰ্গত জীৱ-জন্তুৰ যত্ন লৈছিল।

হুইটবি এবে, ফটোগ্ৰাফ © চুজেন কিৰখ'প, ৱাণ্ডাৰফুল হুইটবি

কিংবদন্তি অনুসৰি, কেডমনে গান গাব নোৱাৰিছিল আৰু কোনো কবিতা নাজানিছিল, যেতিয়াই বীণাখন ইমানেই পাৰ হৈ গৈছিল তেতিয়াই মিড হলৰ পৰা নিৰৱে গুচি গৈছিল যে তেওঁ অধিক সাক্ষৰ সমনীয়াৰ সন্মুখত নিজকে লাজ নকৰিব। তেনে এটা সন্ধিয়া যেতিয়া তেওঁ নিজৰ তত্বাৱধানত থকা জীৱ-জন্তুবোৰৰ মাজত শুই পৰিছিল, তেতিয়া কেডমনে সপোন দেখিছিল বুলি কোৱা হয় যে তেওঁৰ সন্মুখত এটা আবিৰ্ভাৱ আহি ক’বতেওঁক principium creaturarum বা ‘সৃষ্টি কৰা বস্তুৰ আৰম্ভণি’ৰ কথা গাবলৈ। অলৌকিকভাৱে কেডমনে হঠাতে গান গাবলৈ ধৰিলে আৰু সপোনটোৰ স্মৃতি তেওঁৰ মনত থাকি গ’ল, যাৰ ফলত তেওঁ নিজৰ মালিক হিল্ডা আৰু তাইৰ ভিতৰৰ বৃত্তৰ সদস্যসকলৰ বাবে পবিত্ৰ পদবোৰ মনত পেলাব পাৰিলে।

যেতিয়া কেডমনে অধিক ধৰ্মীয় উৎপাদন কৰিবলৈ সক্ষম হ’ল কবিতাত সিদ্ধান্ত লোৱা হৈছিল যে উপহাৰটো ঈশ্বৰৰ আশীৰ্বাদ। তাৰ পিছত তেওঁ নিজৰ ব্ৰত গ্ৰহণ কৰি সন্ন্যাসী হ'ল, হিল্ডাৰ পণ্ডিতসকলৰ পৰা নিজৰ শাস্ত্ৰ আৰু খ্ৰীষ্টান ধৰ্মৰ ইতিহাস শিকিলে আৰু তেনে কৰাৰ লগে লগে সুন্দৰ কবিতা প্ৰস্তুত কৰিলে।

কেডমন বাকী বছৰ ধৰি গীৰ্জাৰ এজন ভক্তিপূৰ্ণ অনুগামী হৈ থাকিল তেখেতৰ জীৱন আৰু যদিও কেতিয়াও আনুষ্ঠানিকভাৱে সাধু হিচাপে স্বীকৃতি দিয়া হোৱা নাছিল, বেডে লক্ষ্য কৰে যে কেডমনক অলপ সময়ৰ অসুস্থতাৰ পিছত তেওঁৰ মৃত্যুৰ আগজাননী দিয়া হৈছিল – যিটো সন্মান সাধাৰণতে ঈশ্বৰৰ আটাইতকৈ পবিত্ৰ অনুগামীসকলৰ বাবে সংৰক্ষিত কৰা হয় – যাৰ ফলত তেওঁক শেষবাৰৰ বাবে ইউখাৰিষ্ট গ্ৰহণ কৰিবলৈ অনুমতি দিয়া হৈছিল বন্ধুসকলক তেওঁৰ লগত থকাৰ ব্যৱস্থা কৰক।

দুৰ্ভাগ্যজনকভাৱে আজি কেডমনৰ কবিতাৰ পৰা বাকী আছে Cædmon's Hymn নামেৰে জনাজাত ন শাৰীৰ কবিতাটো, যিটো বেডে তেওঁৰ Historia ecclesiastica <ত অন্তৰ্ভুক্ত কৰিছে ৩>আৰু কোৱা হয় যে কেডমনে প্ৰথমে সপোনত গোৱা কবিতা। আমোদজনকভাৱে, বেডে তেওঁৰ Historia ecclesiastica ৰ মূল সংস্কৰণত Cædmon’s Hymn ৰ পুৰণি ইংৰাজী সংস্কৰণটো অন্তৰ্ভুক্ত নকৰিবলৈ বাছি লৈছিল, কিন্তু ইয়াৰ পৰিৱৰ্তে Hymnটো লেটিন ভাষাত লিখা হৈছিল, অনুমানিকভাৱে বিশ্বব্যাপী লোকক আকৰ্ষণ কৰিবলৈদৰ্শক যিসকল এংলো-চেক্সন ভাষাৰ সৈতে অচিনাকি হ’ব। এই গীতটো পুৰণি ইংৰাজী ভাষাত Historia ecclesiastica ৰ পৰৱৰ্তী সংস্কৰণত প্ৰকাশ পাইছে যিবোৰ আঠ শতিকাৰ পৰা এংলো-চেক্সনসকলে অনুবাদ কৰিছিল।

পূজনীয় বেডে হিষ্টোৰিয়া এক্লেচিয়াষ্টিকাত কেডমনৰ বিষয়ে কয় IV. 24: Quod in monasterio eius fuerit frater, cui donum canendi sit divinitus concessum – 'এই মঠত কেনেকৈ এজন ভাই আছিল, যাক গীতৰ উপহাৰ ঈশ্বৰীয়ভাৱে দিয়া হৈছিল'।

বছৰ বছৰ ধৰি বেডেৰ Historia ecclesiastica ৰ অগণন অনুবাদ আৰু সংশোধনৰ অৰ্থ হ'ল আমি কেডমনৰ গীতৰ মূল শব্দবোৰ কোনো নিশ্চয়তাৰে জানিব নোৱাৰো, বিশেষকৈ যিহেতু বহুতো পুৰণি ইংৰাজী সংস্কৰণৰ পৰা প্ৰত্যক্ষ অনুবাদ হ'লহেঁতেন বেডেৰ লেটিন – গতিকে কাৰ্যতঃ অনুবাদৰ অনুবাদ। বেডেই গীতটোৰ কোনো নিৰ্দিষ্ট তাৰিখও আগবঢ়োৱা নাই, কেৱল এইটো কোৱাৰ বাহিৰে যে হিল্ডাৰ এবেছ হিচাপে থকা সময়ত কেডমন ষ্ট্ৰেঅ'নাশ্বালচ মঠত বাস কৰিছিল আৰু কল্ডিংহাম এবেত হোৱা এক বৃহৎ জুইৰ সময়ৰ আশে-পাশে কেডমনৰ মৃত্যু হৈছিল, যিটো ৬৭৯ – ৬৮১ খ্ৰীষ্টাব্দৰ ভিতৰত সংঘটিত হৈছিল বুলি কোৱা হয়।

যদিও মূলতঃ ঈশ্বৰৰ প্ৰশংসাত উচ্চস্বৰে গোৱাৰ বাবে ৰচনা কৰা হৈছিল, কেডমনৰ ‘গীত’ৰ ৰূপ আৰু গঠন আচলতে পৰম্পৰাগত অৰ্থত গীততকৈ কবিতাৰ সৈতে অধিক মিল আছে। গীতটোতো বহু পৰিমাণে লিটাৰেটেড আৰু ইয়াত এটা পজ মিড লাইন আছে, যিটো শৈলী পুৰণি ইংৰাজীয়ে প্ৰিয়কবিতা যিটো নিজেই মৌখিক পৰম্পৰাক কথিত বা গোৱাতকৈ পঢ়িবলৈ ডিজাইন কৰাৰ ফল আছিল।

কেডমনৰ গীতটোৰ বাবে প্ৰেৰণাৰ কাল্পনিক প্ৰকৃতিয়ে বহু ইতিহাসবিদক বেডেৰ কাহিনীৰ সত্যতাক লৈ সন্দেহ কৰিবলৈ বাধ্য কৰাইছে। ৰজাৰ পূজাৰ বাবে সংৰক্ষিত পৰম্পৰাগত এংলো-চেক্সন কবিতাকো মূল ' rices weard' (ৰাজ্যৰ ৰক্ষক)ৰ পৰা ' heofonrices weard' (keeper of the... kingdom of heaven) ত Caedmon's Hymn ত লিখা হৈছে, যিয়ে কম ঐশ্বৰিক প্ৰেৰণাৰ ইংগিত দিয়ে। কিন্তু পুৰণি ইংৰাজী ভাষাত ৰচিত হোৱা প্ৰথমটো কবিতা কেডমনৰ গীত হোৱাৰ সম্ভাৱনা নাই যদিও ইয়াৰ কথিত অলৌকিক আৰম্ভণিৰ পৰা একেবাৰে পৃথক, ইতিহাসত ই নিশ্চিতভাৱে এই ধৰণৰ আটাইতকৈ প্ৰাচীন জীৱিত কবিতা হিচাপে নিজৰ স্থান দখল কৰিছে।

পুৰণি ইংৰাজীত কেডমনৰ গীত আৰু ইয়াৰ আধুনিক অনুবাদ ( The Earliest English Poems , তৃতীয় সংস্কৰণ, পেংগুইন বুকছ, 1991 ৰ পৰা উদ্ধৃতি):

'Nu sculon herigean heofonrices Weard,

Meotodes meahte অণ্ড তেওঁৰ modgeþanc,

weorc Wuldorfæder; শ্বা তেওঁ ৱুণ্ড্ৰা গেহৱেছ

ece Drihten, বা onstealde.

তেওঁ ærest sceop eorðan bearnum

heofon to hrofe, halig Scyppend:

þa middangeard moncynnes Weard,

ece ড্ৰিহটেন, টিঅ'ডৰ পিছত

firum foldan, Frea ælmihtig.'

এতিয়া স্বৰ্গৰাজ্যৰ ৰক্ষকক প্ৰশংসা কৰা,

শক্তিৰ...সৃষ্টিকৰ্তা, গৌৰৱময় পিতৃৰ গভীৰ মন

, যিয়ে প্ৰতিটো আশ্চৰ্য্যৰ আৰম্ভণি

ৰ ৰূপ দিছিল, চিৰন্তন প্ৰভু।

মানুহৰ সন্তানৰ বাবে তেওঁ প্ৰথম

স্বৰ্গক চালি হিচাপে, পবিত্ৰ সৃষ্টিকৰ্তা।

তাৰ পিছত মানৱ জাতিৰ প্ৰভু, চিৰন্তন মেৰপালক,

মাজত বাসস্থান হিচাপে নিযুক্ত কৰা,

সৰ্বশক্তিমান প্ৰভু, মানুহৰ বাবে পৃথিৱী।