Η πράσινη και ευχάριστη γη μας έχει φιλοξενήσει πολλούς αξιόλογους λογοτέχνες στο πέρασμα των αιώνων. Ονόματα όπως ο Σαίξπηρ, ο Τσώσερ, ο Γουόρντσγουορθ και ο Κιτς έρχονται αυτόματα στο μυαλό μας όταν μιλάμε για την αγγλική ποίηση. Αλλά πώς ξεκίνησε αυτή η περήφανη παράδοση και ποιος ήταν ο "πρώτος" Άγγλος ποιητής; Ίσως προκαλεί έκπληξη το γεγονός ότι το πρώτο καταγεγραμμένο ποίημα στην αρχαία αγγλική γλώσσα έχει πολύ ταπεινή προέλευση και αποδίδεται σε ένανντροπαλός και συνεσταλμένος αγελαδάρης που ονομάζεται Κέδμων.

Αν και ο Caedmon έχει αναφερθεί πολλές φορές στη μεσαιωνική λογοτεχνία, ο "Πατέρας της Αγγλικής Ιστορίας", ο Σεβαστός Bede (672 - 26 Μαΐου 735 μ.Χ.) είναι αυτός που αναφέρεται για πρώτη φορά στον Cademon στο θεμελιώδες έργο του του 731 μ.Χ., Historia ecclesiastica gentis Anglorum (The Ecclesiastical History of the English People). Σύμφωνα με τον Bede, ο Caedmon φρόντιζε τα ζώα που ανήκαν στη βορειοδυτική μονή Streonæshalch (που αργότερα έγινε το αβαείο του Whitby) κατά τη διάρκεια της θητείας της Αγίας Hilda ως ηγουμένης μεταξύ 657- 680 μ.Χ..

Whitby Abbey, φωτογραφία © Suzanne Kirkhope, Wonderful Whitby

Όπως λέει ο θρύλος, ο Κέδμων δεν μπορούσε να τραγουδήσει και δεν γνώριζε ποίηση, αποχωρώντας αθόρυβα από την αίθουσα του μεσίτη κάθε φορά που περνούσε η άρπα, ώστε να μην έρθει σε δύσκολη θέση μπροστά στους πιο εγγράμματους συνομηλίκους του. Ένα τέτοιο βράδυ, καθώς αποκοιμήθηκε ανάμεσα στα ζώα που φρόντιζε, ο Κέδμων λέγεται ότι ονειρεύτηκε ότι εμφανίστηκε μπροστά του μια οπτασία που του είπε να τραγουδήσει από το principium creaturarum Ως εκ θαύματος, ο Caedmon άρχισε ξαφνικά να τραγουδάει και η μνήμη του ονείρου παρέμεινε μαζί του, επιτρέποντάς του να ανακαλέσει τους ιερούς στίχους για την αφέντρα του, τη Hilda και τα μέλη του στενού της κύκλου.

Όταν ο Caedmon μπόρεσε να παράγει περισσότερη θρησκευτική ποίηση, αποφασίστηκε ότι το δώρο ήταν ευλογία από τον Θεό. Συνέχισε να παίρνει τους όρκους του και να γίνεται μοναχός, μαθαίνοντας τις γραφές του και την ιστορία του χριστιανισμού από τους μελετητές της Hilda και παράγοντας παράλληλα όμορφη ποίηση.

Ο Κέδμων παρέμεινε ευλαβικός οπαδός της Εκκλησίας για το υπόλοιπο της ζωής του και παρόλο που δεν αναγνωρίστηκε ποτέ επίσημα ως άγιος, ο Bede σημειώνει ότι ο Κέδμων είχε ένα προαίσθημα του θανάτου του μετά από μια σύντομη ασθένεια -μια τιμή που συνήθως επιφυλάσσεται για τους πιο ιερούς οπαδούς του Θεού- που του επέτρεψε να λάβει την Ευχαριστία για τελευταία φορά και να κανονίσει να είναι μαζί του οι φίλοι του.

Δυστυχώς το μόνο που έχει απομείνει σήμερα από την ποίηση του Κέδμωνα είναι το ποίημα εννέα στίχων γνωστό ως Ύμνος του Cædmon , το οποίο ο Bede περιλαμβάνει στο έργο του Historia ecclesiastica και λέγεται ότι είναι το ποίημα που ο Κέδμων τραγούδησε για πρώτη φορά στο όνειρό του. Είναι ενδιαφέρον ότι ο Bede επέλεξε να μην συμπεριλάβει την παλαιά αγγλική εκδοχή του Ύμνου του Κέδμωνα στην αρχική του έκδοση του Historia ecclesiastica , αλλά αντ' αυτού ο Ύμνος γράφτηκε στα λατινικά, προφανώς για να απευθυνθεί σε ένα παγκόσμιο ακροατήριο που δεν θα ήταν εξοικειωμένο με την αγγλοσαξονική γλώσσα. Ο Ύμνος εμφανίζεται στα παλαιά αγγλικά σε μεταγενέστερες εκδόσεις του Historia ecclesiastica που μεταφράστηκαν από τους Αγγλοσάξονες από τον όγδοο αιώνα και μετά.

Ο Σεβαστός Bede μιλάει για τον Caedmon στην Historia Ecclesiastica IV. 24: Quod in monasterio eius fuerit frater, cui donum canendi sit divinitus concessum - "Πώς σε αυτό το μοναστήρι υπήρχε ένας αδελφός, στον οποίο δόθηκε θεϊκά το χάρισμα του τραγουδιού".

Οι αναρίθμητες μεταφράσεις και τροποποιήσεις στο Bede's Historia ecclesiastica με την πάροδο των χρόνων σημαίνει ότι δεν μπορούμε να γνωρίζουμε τα αρχικά λόγια του Ύμνου του Κέδμωνα με καμία βεβαιότητα, ιδιαίτερα επειδή πολλές από τις παλαιές αγγλικές εκδόσεις θα ήταν απευθείας μετάφραση από τα λατινικά του Bede - άρα στην πραγματικότητα μετάφραση μιας μετάφρασης. Ο Bede δεν προσφέρει επίσης συγκεκριμένες ημερομηνίες για τον Ύμνο, εκτός από το να πει ότι ο Κέδμωνας έζησε στο μοναστήρι Streonæshalch κατά τη διάρκεια της θητείας της Hilda ως ηγουμένης και ότιΟ Κέδμων πέθανε περίπου την εποχή μιας μεγάλης πυρκαγιάς στο Αββαείο Coldingham, που λέγεται ότι έλαβε χώρα μεταξύ 679 - 681 μ.Χ.

Αν και αρχικά γράφτηκε για να τραγουδηθεί φωναχτά προς δοξολογία του Θεού, η μορφή και η δομή του "Ύμνου" του Κέδμωνα μοιάζει περισσότερο με ποίημα παρά με ύμνο με την έννοια της παράδοσης. Ο Ύμνος είναι επίσης έντονα αλλιτερίστικος και περιέχει μια παύση στη μέση της γραμμής, ένα ύφος που προτιμούσε η αρχαία αγγλική ποίηση, η οποία ήταν αποτέλεσμα των προφορικών παραδόσεων που σχεδιάστηκαν για να διαβαστούν, παρά για να προφερθούν ή να τραγουδηθούν.

Η ευφάνταστη φύση της έμπνευσης του Caedmon για τον Ύμνο έχει οδηγήσει πολλούς ιστορικούς να αμφισβητήσουν την αυθεντικότητα της ιστορίας του Bede. Η παραδοσιακή αγγλοσαξονική ποίηση που προορίζεται για τη λατρεία των μοναρχών έχει επίσης προσαρμοστεί από το πρωτότυπο rices weard' (φύλακας του βασιλείου) σε heofonrices weard' (φύλακας του βασιλείου των ουρανών) στον Ύμνο του Κέδμωνα, γεγονός που υποδηλώνει μια λιγότερο θεϊκή έμπνευση. Ωστόσο, ενώ είναι απίθανο ο Ύμνος του Κέδμωνα να ήταν το πρώτο ποίημα που γράφτηκε στην αρχαία αγγλική γλώσσα, σίγουρα καταλαμβάνει τη θέση του στην ιστορία ως η παλαιότερη σωζόμενη ποίηση του είδους της, πέρα από την υποτιθέμενη θαυματουργική γέννησή του.

Ο ύμνος του Κέδμωνα στα παλαιά αγγλικά και η σύγχρονη μετάφρασή του (απόσπασμα από το Τα παλαιότερα αγγλικά ποιήματα , Τρίτη έκδοση, Penguin Books, 1991):

"Nu sculon herigean heofonrices Weard,

Meotodes meahte ond his modgeþanc,

weorc Wuldorfæder; swa he wundra gehwæs

ece Drihten, ή onstealde.

He ærest sceop eorðan bearnum

heofon to hrofe, halig Scyppend:

þ a middangeard moncynnes Weard,

ece Drihten, æfter teode

firum foldan, Frea ælmihtig.'

Δοξάστε τώρα τον φύλακα της βασιλείας των ουρανών,

η δύναμη του Δημιουργού, ο βαθύς νους

του ένδοξου Πατέρα, ο οποίος διαμόρφωσε την αρχή

κάθε θαύματος, ο αιώνιος Κύριος.

Για τα παιδιά των ανθρώπων έκανε πρώτα

ο ουρανός ως στέγη, ο άγιος Δημιουργός.

Τότε ο Κύριος της ανθρωπότητας, ο αιώνιος Ποιμένας,

ορίστηκε στη μέση ως τόπος κατοικίας,

Παντοδύναμε Κύριε, η γη για τους ανθρώπους.