Pas halverwege de negentiende eeuw kreeg het feminisme als georganiseerde beweging voet aan de grond in Groot-Brittannië, waar de strijd begon voor vrouwenkiesrecht en gelijkheid in de wet, het onderwijs, de arbeidsmarkt en het huwelijk. Maar een eeuw eerder ontstond een nu grotendeels vergeten groep die in veel opzichten voorlopers waren van deze radicalere generatie.

De achttiende eeuw was een tijdperk van elegantie, etiquette en sociale orde onder de hogere en ambitieuze middenklasse. Voor een vrouw was haar 'plaats' om modieus te zijn, de sociale omgangsvormen te beheersen en welbespraakt maar ingetogen te zijn. De maatschappij vond het niet acceptabel dat een vrouw hoger opgeleid was dan een man of haar mening deelde. Zoals de dichteres Anna Laetitia Barbauld het verwoordde, moest ze alleen het volgende tonen "Een algemeen vleugje kennis om haar aangenaam te maken voor een man met gezond verstand."

Gewoonlijk bestond de opleiding van een jonge vrouw uit lezen, borduren, muziek, dansen, tekenen, een beetje geschiedenis en aardrijkskunde en misschien wat Frans. De weinigen die verder opgeleid waren, vonden het verstandig om hun prestaties voor zichzelf te houden om hun kansen op de zo belangrijke huwelijksmarkt niet te verpesten.

Dr. John Gregory

In zijn boek 'A Father's Legacy to his Daughters', gepubliceerd in 1774, schreef de moralist Dr. John Gregory, "Als je iets geleerd hebt, houd het dan diep geheim, vooral voor mannen, die met een jaloers en kwaadaardig oog kijken naar een vrouw met gecultiveerd begrip." Maar enkelen trotseerden de conventie en pronkten openlijk met hun intellect en opleiding. Sommigen waren getrouwd met sympathieke mannen, terwijl anderen de traditionele rol van de vrouw verachtten en elke gedachte dat een man controle over hen zou hebben afwezen.

Eén zo'n vrouw was Elizabeth Robinson, geboren in 1718 in een rijke familie met goede connecties in Yorkshire. Als kind vertoonde Elizabeth een "ongewone gevoeligheid en scherp inzicht" Jaren later schreef Samuel Johnson over haar, "Ze verspreidt meer kennis dan elke vrouw die ik ken, of bijna elke man. Als je met haar praat, vind je afwisseling in één."

Als jonge vrouw werd Elizabeth voorgesteld aan de verlichte Lady Margaret Harley, dochter van de 2nd Earl of Oxford, en de twee werden hechte vriendinnen. Via Margaret, die drie jaar ouder was dan zij, maakte ze kennis met veel beroemde literatoren en ze vond het geweldig om te ontdekken hoe mannen en vrouwen als gelijken met elkaar praatten in het huishouden van Margaret.

In 1734 trouwde Margaret met de 2e hertog van Portland, maar zij en Elizabeth bleven regelmatig met elkaar corresponderen. In een brief aan Margaret uit 1738 verklaarde Elizabeth dat ze niet geloofde dat het mogelijk was om van een man te houden en dat ze geen behoefte had aan een huwelijk, dat ze zag als niet meer dan een handige conventie. Toch trouwde ze in 1742 met Edward Montagu, een kleinzoon van de 1e graaf van Portland.Sandwich en een fabelachtig rijke eigenaar van landgoederen en kolenmijnen in Northumberland. Ondanks een leeftijdsverschil van 28 jaar bleek hun huwelijk wederzijds voordelig en hartelijk, maar in wezen liefdeloos.

Elizabeth Montagu in 1762 door Allan Ramsay

Vanaf het begin van de jaren 1750 organiseerde Elizabeth Montagu intellectuele bijeenkomsten - of salons - in haar huis in Londen en later in Bath, afhankelijk van het seizoen. Al snel volgden andere rijke, talentvolle vrouwen zoals Elizabeth Vesey en Frances Boscawen haar voorbeeld. Deze salonnières nodigden zowel mannen als vrouwen uit en legden de nadruk op rationele discussies en leren in plaats van seks. Bovendien waren enkele van de grote geestenOnder degenen van wie bekend is dat ze dergelijke evenementen bijwoonden waren Samuel Johnson, Edmund Burke, David Garrick en Horace Walpole. Meestal was politiek het enige onderwerp dat niet mocht worden besproken.

Deze salons, die al snel de 'Blue Stockings Society' werden genoemd - en hun deelneemsters 'bluestockings' - waren nooit een vereniging in de formele zin van het woord. In plaats daarvan waren ze een losse sociale, artistieke en academische kring, verenigd door de gedeelde doelen van het verbeteren van de mogelijkheden voor goed opgeleide vrouwen om hun kennis en intellect te ontwikkelen en om in hun eigen levensonderhoud te voorzien. In zijn beroemde biografie van Johnson, JamesBoswell records:

"Rond deze tijd was het erg in de mode voor verschillende dames om 's avonds bijeenkomsten te houden, waar het schone geslacht kon deelnemen aan gesprekken met literaire en ingenieuze mannen, bezield door een verlangen om te behagen. Deze genootschappen werden Blue-stocking Clubs genoemd, de oorsprong van deze titel is weinig bekend, maar het is misschien de moeite waard om het te vertellen. Een van de meest eminente leden van deze genootschappen, toenze voor het eerst begonnen, was de heer Stillingfleet, wiens kleding opmerkelijk ernstig was, en in het bijzonder werd opgemerkt dat hij blauwe kousen droeg.

Zijn conversatie was zo uitmuntend dat zijn afwezigheid als zo'n groot verlies werd ervaren dat er werd gezegd: 'We kunnen niets doen zonder de blauwe kousen,' en zo werd de titel geleidelijk gevestigd."

Als eerbetoon aan de beweging schilderde de kunstenaar Richard Samuel in 1778 'Personages van de Muzen in de Tempel van Apollo', waarop de afbeeldingen van negen vooraanstaande bluestockings te zien waren en die naderhand de bijnaam 'The Nine Living Muses of Great Britain' kregen. De muzen waren toen allemaal professionals in hun vakgebied. En met uitzondering van Elizabeth Montagu, volgens de geruchten op dat moment derijkste vrouw van het land, waren ze ook financieel zelfvoorzienend.

'Personages van de Muzen in de Tempel van Apollo' door Richard Samuel (1778)

Of Boswells beschrijving van de oorsprong van de term blauwstoks correct is, blijft een punt van discussie. Wat de bron ook is, blauwstoksels werden aanvankelijk beschouwd als een lichtvoetige grap en de meeste vrouwen beschouwden het als een teken van eer. Maar toen hun bijeenkomsten populairder werden, zorgde een patriarchale reactie ervoor dat de uitdrukking een teken van spot en schaamte werd. Lord Byron en Samuel Taylor Coleridge schonkenWilliam Hazlitt was typisch bot: "De bluestocking is het meest weerzinwekkende personage in de samenleving ... ze zinkt waar ze is geplaatst, als de dooier van een ei, naar de bodem en neemt de vuiligheid met zich mee."

Tegen het einde van de achttiende eeuw waren de doelstellingen van de blauwborsten bijna volledig gefrustreerd; het etiket werd gemakkelijk gebruikt om vrouwen met intellectueel zelfvertrouwen aan te vallen, wat een afschrikwekkend effect had op anderen.

Thomas Rowlandson's karikatuur van een salon die in chaos vervalt bij afwezigheid van mannelijke voogdij

Blauwborstige vrouwen werden ook gezien als elitair en politiek en sociaal conservatief, wat grotendeels verklaart waarom hun geschriften uit de feministische geschiedenis werden geweerd. Meer recentelijk is het echter opmerkelijk dat geleerden zijn begonnen hen te rehabiliteren van deze marginale positie. Niet alle blauwborstige vrouwen waren aristocratisch, sociaal prominent of rijk. Ongeacht hunHun gemeenschappelijke kenmerk was een hoog niveau van intelligentie en opleiding, wat betekende dat ze zich staande konden houden en vaak schitterden tussen de meest intellectuele mannen van die tijd. Hun gezamenlijke hoeveelheid gepubliceerd werk spreekt voor zich en omvat uiteenlopende gebieden als fictie, biografie, geschiedenis, wetenschap, literaire kritiek, filosofie, de klassieken, politiek en nog veel meer.

Richard Lowes is een amateurhistoricus uit Bath die geïnteresseerd is in de levens van beroemde mensen die onder de radar van de geschiedenis zijn verdwenen.