Een gedicht dat in 1892 door Henry Newbolt werd geschreven - Vitai Lampada - is volgens mij altijd een van de krachtigste gedichten in de Engelse taal geweest. Het gaat als volgt:

Er heerst een ademloze stilte in Close vanavond -

Tien te maken en de wedstrijd te winnen -

Een stotende toonhoogte en een verblindend licht,

Nog een uur te spelen en de laatste man is binnen.

En het is niet omwille van een jas met linten,

Of de egoïstische hoop op een seizoen roem,

Maar de hand van zijn kapitein op zijn schouder sloeg -

'Speel op! Speel op! En speel het spel!'

Het zand van de woestijn is doorweekt rood, -

Rood van het wrak van een plein dat brak.

De Gatling is geblokkeerd en de kolonel is dood,

En het regiment verblind door stof en rook.

De rivier des doods is buiten zijn oevers getreden,

En Engeland is ver, en Eer een naam,

Maar de stem van een schooljongen brengt de gelederen bijeen:

'Speel op! Speel op! En speel het spel!'

Dit is het woord dat jaar na jaar wordt gebruikt,

Terwijl in haar plaats de School is ingesteld,

Elk van haar zonen moet het horen,

En niemand die het hoort durft het te vergeten.

Dit alles met een blij gemoed

Ga door het leven als een fakkel in vlammen,

En vallend naar de gastheer achter -

'Speel op! Speel op! En speel het spel!'

Waar gaat het gedicht over?

Nou, in wezen is het geschreven over jonge mannen in het laat-Victoriaanse Groot-Brittannië die van jongs af aan te horen kregen dat ze zich aan bepaalde sportieve waarden moesten houden, zoals "Play the game". Een inherent geloof in eerlijkheid, moed en plicht (zoals in veel sporten het geval is) stond hierbij centraal en het toont angstaanjagende parallellen tussen het cricketveld en het slagveld als het een jonge man volgt vanaf het moment dat hij speelt...cricket op school (Clifton College in Bristol) naar het slagveld in een niet nader genoemd deel van het Rijk.

Clifton Collage Close, waar de eerste strofe van het gedicht zich afspeelt, met een cricketspel bezig

Hij 'speelt het spel' goed, zelfs als zijn 'kapitein' (kolonel) dood is en het lijkt alsof hij zelf de dood onder ogen ziet. Hij ziet de dood onder ogen met dezelfde sportieve idealen, zelfs als 'England's far and honour a name'.

Waarom is dit zo'n krachtig inzicht in de Britse psyche? Het laat een onstuimig idealisme zien vermengd met een fatalistisch idee van plicht, een combinatie die hartverscheurend is wanneer ze ver van huis en weg van degenen die men liefheeft wordt uitgeoefend. Maar bovenal laat het het idee zien van sterven voor iets hogers dan jezelf, wat misschien wel een van de ultieme existentiële vragen voor alle mensen is.want als je leeft en sterft volgens de regels van het spel, kan niemand ontkennen dat je op de juiste manier geleefd hebt.

Paradoxaal genoeg werd dit gedicht nog populairder tijdens en na de Eerste Wereldoorlog, toen duidelijk werd dat deze hele generatie jonge mannen, evenals deze hele ethiek, stierf in de modder, het bloed en de gruwel van de loopgraven van de Eerste Wereldoorlog. Wat voor nut had sportiviteit als miljoenen stierven onder machinegeweervuur, artilleriegranaten en gifgas van een onzichtbare vijand? Welke waardigheid hadineengedoken in een modderige greppel het einde afwachten, huilen en de schoonheid van het leven waarderen net voordat het wordt weggerukt, zoals de beklemmende laatste ware momenten van prins Andrej in Tolstojs 'Oorlog en Vrede' tijdens de Slag om Borodino?

Een Brits infanterieplein afgebeeld tijdens de Mahdistische oorlogen aan het eind van de 19e eeuw, misschien de inspiratie voor de tweede strofe van het gedicht

Het is de tragedie van een gedicht dat de doodsstrijd van een andere wereld aankondigt. Misschien sprak dit gedicht tot zijn lezers over een verloren wereld? Een verloren gevoel van onschuld en plicht, waar een jonge man kon dromen, voordat de verpletterende en verstikkende realiteit van de moderne wereld het zo brutaal wegnam. De pijnlijk naïeve hoop van een jonge man die op zoek is naar een leven op de juiste manier, vergeleken met de brutaliteit van het leven.Misschien kan iedereen zich hier op de een of andere manier mee identificeren en dat maakt dit gedicht zo beklijvend krachtig.

Ik neem aan dat we dat nu hebben, in deze tijd waarin we ons een weg banen uit de Coronoviruscrisis (in het VK althans). De wereld voelt anders, minder onschuldig en een engere plek voor velen van ons. We hebben dan wel geen miljoenen verloren in de loopgraven van de Eerste Wereldoorlog, maar voor velen van ons zijn alledaagse activiteiten die we als vanzelfsprekend beschouwden nu eng en onbekend, en misschien tonen ze deSymptomen van een wereldwijde episode van posttraumatische stress. Onze naïeve jeugd, net als die jongens die cricket speelden, is verbrijzeld door een crisis die niet veel verschilt van een oorlog.

Maar misschien is er hoop in Vitai Lampada. Want zelfs als de idealen waar wij en die jongens naar leefden niet volledig verenigbaar zijn met de nieuwe wereld waarin we ons bevinden, kunnen we nog steeds naar die idealen leven. We kunnen geloven in sportieve eerlijkheid en het spel spelen, zelfs als de regels van het spel oneerlijk lijken. We kunnen nog steeds staan voor iets dat hoger is dan onszelf. Er is vreugde in de laatste vier regels, vreugde van eenEen zo goed mogelijk geleefd leven, zelfs als de omstandigheden van het lot tegen ons zijn. Deze laatste woorden zijn naar mijn mening een van de echte geschenken van de Britse cultuur aan de wereld:

Dit alles met een blij gemoed

Ga door het leven als een fakkel in vlammen,

En vallend naar de gastheer achter -

'Speel op! Speel op! En speel het spel!'

Samuel Lister heeft een BA en MA in geschiedenis van de Universiteit van Bristol en geschiedenis en schrijven zijn zijn passies. Hij zoekt naar de schoonheid en relevantie van geschiedenis voor de wereld van vandaag en wil anderen graag iets bieden om over na te denken of van te genieten.